مجله تخصصی ایران ضایعات

 آماده سازی، فرآوری قراضه و تجهیزات: آماده سازی و همگن سازی قراضه در واقع یکی از تخصص های مهم در فرآیند تولید شمش فولادی از قراضه است .در واقع کیفیت شمش و میزان آلودگی زیست محیطی و کاهش هزینه و افزایش عمر متریال کوره ها به نحو غیر قابل انکاری به مهارت مجموعه فراور متکی میباشد .میزان شناخت آنان از تجهیزاتشان وقابلیت های ذاتی تجهیزات و سیستماتیک عمل کردن در فرایند آماده سازی در کنار شرایط دیگر توان رقابت پذیری مجموعه را افزایش داده و در شرایط سخت تجاری بازار می تواند مجموعه رانجات داده و یا بعکس وارد مرز ورشکستگی کند .داشتن اطلاعات شرط اول بقا در هر زمینه ای است. نگاه منطقی و واقع بینانه در شرایط نسبی قطعا یکی از عوامل مهم قرارگرفتن در رتبه اول رنکینگ رقابت است. 

دستگاه های آماده سازی قراضه

در زمینه آماده سازی قراضه نگاه سنتی و کلیشه ای و غیر کارشناسانه می تواند یک مصیبت باشد. ابتدا باید قراضه و ترکیبش را شناسایی کرد ومتناسب با آن شیوه مناسب آماده سازی را اتخاذ نمود .
اصل مهم بعدی در آماده سازی قراضه پیدا کردن کم هزینه ترین و سریعترین راه برای رسیدن به هدف است . بسیاری موارد که ماشینی مناسب برای آماده سازی و برش قراضه های سنگین در کارگاه موجود است، اما به زعم اینکه فشار کمتری به دستگاه وارد کنند قراضه های سبکی را که براحتی با صرف انرژی پنجاه کیلو وات با یک پرس آماده ذوب می شود را در آن دستگاه باصرف انرژی هزار کیلو وات می ریزند و بدلیل نازکی ورق ها فشار عمودی به فشار افقی ومخرب تبدیل شده و ماشین مدام آسیب می بیند واز آن طرف دیگر با نیروی انسانی و برش گازی با هزینه زیاد قراضه های سنگین را تکه کرده وآماده ذوب می کردند و نهایتا بدلیل نا کارآمدی در روند فرآوری قسمت عمده ای از قراضه را حتی بدون فراوری در کوره ها شارژ می کردند. به دلیل این عوامل زمان استاندارد ذوب بشدت افزایش یافته وبه تبع آن افزایش مصرف برق و متریال مصرفی کوره ها و آلودگی شدید در محوطه نتیجه کار خواهد بود و علاوه بر آن انفجار مداوم در کوره ها، ذوب را به خارج می پاشد و ایمنی را تهدید می کند که همه این موارد نتیجه حسرت بار عدم شناخت کارشناسانه و نبودن تجهیزات مناسب در پروسه فراوری است. این مناظر برای اغلب دوستانی که در کارخانجات ذوب هستند صحنه های آشنایی است که مشخصا ضرورت نیاز به بررسی تخصصی فرآیند آماده سازی قراضه را اثبات میکند.
در اینجا بنده قصد معرفی چند دستگاه معمول و کاربرد آنها در فرآیند آماده سازی قراضه آهن را دارم که امیدوارم مفید فایده قرار گیرد. 

الف: انواع قیچی ها یا shear

قیچی های آهن بری عمدتا درانواع مدل های تمساحی یا ALIGAITOR و مدل های پرتابل قابل نصب بر روی بیل مکانیکی و صنعتی ثابت که در دو مدل باله دار و مخزنی تولید می شوند. مدل های باله دار، قراضه های حجیم، اتاق های اتومبیل واتوبوس را با دو باله جانبی کاهش حجم داده وتوسط یک میز پرس فشرده کرده ونهایتا با تیغه هایی با فشار ۴۰۰ تا ۷۰۰ تن قیچی می کند و در نوع مخزنی قراضه های سنگین مانند ریل راه آهن و تیرآهن و صفحات قطور توسط پارو در پشت تیغه هایی که بین ۵۰۰ تا ۱۲۰۰ تن به صورت معمول فشاروارد می کند قرار گرفته و خرد می شود.

مدل های شیر ( SHEAR ) که قابل نصب بر روی بیل های مکانیکی هستند معمولا دارای سرعت بالایی نبوده و صرفا به جهت موارد خاص و تکه کردن قطعات سنگین و بزرگ حجیم استفاده می شوند مانند شاسی های واگن قطار. از قیچی های مدل تمساحی برای تکه کردن کمک فنر و کپسول های انفجاری البته با رعایت موارد ایمنی می توان استفاده کرد .در این قیچی ابتدا توسط بازویی، قراضه را نگه داشته و سپس با تیغه ای آنرا قطع می کنند.

ب: انواع پرس ها SCRAP PRESS

پرس در فراوری قراضه آهن دستگاه پرکاربردی است که کاربرد آن در ایران معمول تر از سایر تجهیزات است. البته در خارج از ایران و کشورهای پیشرفته تر این سطح کاربرد از این ماشین وجود ندارد. معمولا پرس در کارگاه های مبدا مستقر است و بدلیل فراغت زمان کارکرد، پرس ها کوچکتر و ساده تر هستند. در ایران بواسطه بعضاً سوء استفاده هایی که از بارهای پرس شده صورت گرفته کارخانجات ترجیح دادند که بار را بصورت فله خریداری کنند و در خط تولید فرایند فراوری پرس کاری را انجام دهند این مسئله صرف نظر از افزایش هزینه های حمل ونقل باعث شده که نیاز به پرس های بزرگ و سریع بیشتر بوجود آید. دستگاه پرس باعث کاهش حجم قراضه و افزایش دانسیته قراضه و نهایتا کاهش حدود سی درصد مصرف برق مصرفی در کوره ها می شود و با صرف انرژی اندک راندمان بالایی را ارایه می دهد که یکی دیگر از دلایل استقبال از این ماشین در ایران است. در کارخانجات، تکنیسین های ذوب از بلوک های پرس شده معمولا در انتهای زمان ذوب به جهت کنترل میزان کربن ذوب استفاده میکنند.

در ایران به لطف سازنده های متعدد تنوع مدل های خوبی را از این ماشین شاهد هستیم اما این دستگاه ها بسیار از نظر تعمیرات و نگهداری پردردسر واز نظر ایمنی در صورت عدم رعایت موارد ایمنی بسیار خطرناک هستند که البته این خصیصه اغلب ماشین های بزرگ و مورد استفاده در فراوری قراضه است. معیار کیفیت یک پرس، پس از راحتی در اپراتوری در دست بودن یدکی های مصرفی وسهولت تعمیر و..... سلامت مخزن فشار پرس است. اگر مخزن فشار باز شده باشد یا دچار شکستگی یا پله و گودی و فرورفتگی شده باشد تفاوت چندانی با قراضه قابل ذوب کردن ندارد بنابر این قبل از خرید پرس از کیفیت مخزن فشار آن کاملا مطمئن شوید. همچنین ابعاد بلوک خروجی برای بسیاری از کارخانجات بسیار مهم است حتما قبل از بلوک کردن قراضه به سفارش کارخانه مشتری توجه کنید. ابعاد دهانه کوره بسیار مهم است .در صورت بزرگ بودن ابعاد بلوک به متریال دهنه کوره آسیب زده و ضمن اینکه اپراتور شارژکننده کوره زمان بیشتری مگنت شارژ کوره را در معرض حرارت قرار میدهد تا بلوک را وارد کوره کند ونیز اگر از فیدر جهت شارژ استفاده شود مشکل دو چندان خواهد بود.

ج :خرد کننده ها ؛ SHREDDERS

ماشین های شردر، ماشین های رایجی در ایران نیستند زیرا بدلیل ذات فرایند جمع آوری قراضه در ایران قراضه های «پک » و کامل مانند ماشین کامل یا یخچال کامل و... وجود ندارد و معمولا فراوری اولیه در کارگاههای کوچک و با دست صورت می گیرد برخلاف کشورهای توسعه یافته که اینگونه قراضه ها بصورت «پک » وجود دارد، نیست. لذا اغلب فلزات رنگی که می تواند سودآور باشد حذف می شوند، اما به لحاظ کیفیت قراضه خروجی این ماشین بهترین و همگن ترین نوع قراضه است که آلودگی کمتری در هنگام ذوب دارد ایجاد می کند و دردسر انفجار کمک فنر و کپسول های انفجاری را ندارد و نتیجه ذوب هم شمش بهتر خواهد بود. در این ماشین قراضه خرد و تحت فشار قرار میگیرد و شستشو شده و تفکیک میشود و تقریبا همه نیازهای عمده مربوط به فراوری قراضه را پوشش می دهد البته ناگفته نماند شما از شردر ۱۰۰ کیلو واتی نمی توانید انتظار خرد کردن واگن راه آهن را داشته باشید و متناسب با قدرت و نیروی ماشین می توان آن را بکار گرفت. هزینه استفاده از این ماشین صرف انرژی بیشتر در سرانه تولید است و معمولا شردرهای با قدرت و کیفیت توانی در حدود یک تا پنج مگا وات و بیشتر را نیاز دارند. شردرها در انواع دورانی – پانجی یا سمبه ماتریسی و چکشی بصورت رایج تولید می شوند.

• دلایل عمده افزایش بازدهی در استفاده از قراضه شرد عبارتند از :

- درصد بالاتر آهن موجود در هر تن بار فلزی،
- امکان ایجاد ترکیب شیمیایی یکنواخت تر فولاد ذوب شده از ذوب به ذوب،
- بارگیری سریعتر در هر سبد (در صورت استفاده از سبد) بدلیل اینکه انتقال مواد در استفاده از قراضه شردد نسبت به قراضه های دیگر آسان تر است.
- چگالی بالاتر قراضه شردد موجب کاهش تعداد سبدهای لازم برای کوره و در صرفه جویی در وقت ذوب به ذوب.
- تسریع در پر کردن کوره موجب کاهش کمتر دمای کوره میشود .
- ترکیب بهتر قراضه شردد با سایر شارژهای فلزی (مانند آهن اسفنجی) در داخل کوره و پر نمودن تخلخل های داخل شارژ باعث دست یافت به چگالی بالاتری در کوره می شود.
- چگالی بالاتر باعث استفاده کمتر از انرژی بر ازای هر تن فولاد ذوب میشود.

• ترکیب بار فلزی همگن قراضه شرد و آهن اسفنجی :
  - باعث جلوگیری از ورود ضایعات از قبیل خاک، سنگ، فلزات رنگی، پلاستیک و پی وی سی در کوره ذوب می شود
  - موجب عمر طولانی تر الکترود ها و شکنندگی کمتر آنها در کوره های قوس الکتریکی می شود،
  - باعث افزایش عمر نسوزهای داخل کوره می شود.
  - موجب کنترل نا خالصی های مضر از قبیل سولفور و فسفر در فولاد ذوب می شوند.
•  حذف نا خالصی های مضر به نوبه خود موجب :
  - کاهش سرباره،
  - کیفیت برتر فولاد
  - آلودگی کمتر در محیط زیست و کاست چالشهای زیست محیطی می شود.

معرفی دستگاه های شردر شرکت بونفیگ لیولی

در ادامه ویژگی های دستگاه شردر ساخت شرکت بونیفیک لیولی که از نوع چکشی می باشد ارایه می شود : دستگاه های شردر شرکت بونفیگ لیولی تراکم قراضه از حدود ۳۰۰ گیلو گرم در متر مکعب در فرم قراضه سبک ( LMS ) به ۹۰۰ الی ۱۳۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب بسته به کیفیت قراضه قابل افزایش است. این ماشین آلات، بازیافت را با بالاترین کیفیت با طول ۱۰ الی ۲۰ سانتیمتر انجام می دهند. تفکیک فلزات رنگی نیز با سیستم جریان گردابی ( ECS ) انجام میگردد که عمدتا آلومینیم و سپس مس می باشند و ارزش اندوخته خاص خود را دارند . سه خروجی اصلی شامل فلزات آهنی، فلزات رنگی و ضایعات می باشند و از طریق تسمه نقاله هدایت می شوند. آماده سازی کار ساختمان برای نصب و راه اندازی ماشین آلات بونفیگ یولی حداقل بوده و تنها محدود به یک محوطه بتنی می باشد. دستگاه خرد کن را تنها لازم است از سه نقطه محکم با پداستال بتنی متصل کرد و ساخت هیچ ساختمان یا محل نصب اضافی دیگری لازم نیست. لازم به توضیح است که شردرهای چکشی را نباید با شردرهای برشی اشتباه و مقایسه کرد. در مورد ابعاد قراضه فراوری شده خروجی غیر استاندارد و از لحاظ کیفیت پست تر و کثیف تر از شردرهای چکشی، ارزش قراضه آهن نهایی کمتر و قابلیت فراوری قراضه های پاکتی یا پرسی را نداشته و همچنین نگه داری آنها هزینه بر است. در ادامه ویژگیهای دستگاه شردر ساخت شرکت بونیفیک لیولی که از نوع چکشی می باشد ارایه می شود:

انتخاب شردر های چکشی بونفیگ یولی عمدتاً در سه عامل کلیدی خلاصه می شوند. انرژی مورد مصرف، تیپ قراضه مورد فراوری (مثلا خوردو، پاکتی، سبک ...) و حجم قراضه مورد فرآوری اندازه و نوع شردر را تعیین می کند :

1. نیروی دیزل یا برق، در صورت امکان برق رسانی ۳ فاز ، برق مقرون به صرفه تر است.
   2. کاربرد شردر با توجه به نوع قراضه ای که به دستگاه تغذیه می شود.
   3. میزان بهره وری مورد نظر بر حسب تن در ساعت.

مزایای استفاده از دستگاه های شردر بونفیگ یولی 

 محفظه بارگیر دستگاه های شردر بونفیگ یولی به منظور بهینه سازی عملیات بازیافت طوری طراحی شده که به طور مداوم بتواند از ضایعات پر باشد.
سیستم های عملیاتی به صورت اتوماتیک کنترل می شوند و از هرگونه خطر بارگذاری بیش از حد دستگاه جلوگیری می کنند.
سیکل تغذیه به صورت الکترونیکی بر اساس حجم قراضه تغذیه شده تنظیم می گردد نیازی به فشردن قراضه تغذیه خردکن نیست.
حجم قراضه به هنگام تغذیه بطور اتوماتیک برحسب ابعاد محفظه بارگیری تنظیم می گردد.
در حالت استاندارد ، شردر با دو استوانه دوار مغناطیسی همراه میباشد و قراضه آهن تا ۹۵ درصد پاکسازی می شود

مهندس مهدی پژوهش

شرکت آلکوا یکی از بزرگ ترین شرکت های تولیدکننده آلومینیوم در دنیاست که با وجود شرایط حاکم در حال حاضر و افزایش هزینه ها پیش بینی می کند که در سه ماهه پایانی سال، شرایط شرکت مساعد نباشد و با افزایش ضرر و زیان مواجه شود. البته این پیش بینی برای خیلی از شرکت های فعال در این حوزه انجام شده است. چرا که هزینه های مربوط به انرژی، نیروی کارگری، هزینه های نگه داری و تعمیر و همچنین اعمال تعرفه های 232 به شدت افزایش یافته است.

این شرکت، شیوع کرونا را مزید بر علت دانسته که تولید و عرضه آلومینیوم را با مشکلات متعدد همراه نموده است. مشکلاتی که اخیراً رخ داده، به افت 12 درصدی سهام این شرکت در بورس منجر شده است. البته با افزایش قیمت آلومینیوم  در بورس فلزات لندن، مجدداً این امید می رود که از بار مشکلات تا حدودی کاسته شود و اگر بازار بهبود یابد، این برهه پر پیچ و خم، در سال آتی، پشت سر گذاشته می شود.

روی هاروی، مدیرعامل این شرکت آلومینیوم سازی آمریکایی اظهار داشته که به رغم سه ماهه پایانی سال میلادی جاری، در سال 2021، شرایط رو به بهبودی خواهد رفت. البته بهبود بازار آلومینیوم در کشور چین مشاهده می شود و به احتمال زیاد در سایر کشور ها هم رخ خواهد داد.

صنعت پلیمر، این روزها با مشکلات و معضلات مختلفی دست و پنجه نرم می کند. کمبود مواد اولیه در رأس این مشکلات قرار دارد که طبیعتاً صنایع پتروشیمی در این موضوع دخیل هستند. چرا که خوراک این صنعت، مواد پتروشیمی می باشد.

از طرفی صنعت پلیمر که خود از تنوع و گستردگی بسیار بالایی برخوردار است، کامل کننده ارزش صنعت پتروشیمی بوده و اشتغالزایی آن هم نسبت به صنایع پتروشیمی، نفت و ... خیلی بیشتراست. به همین خاطر نباید اجازه داد که مشکلاتی مانند کمبود مواد اولیه چرخ این صنعت را از حرکت باز دارد.

متأسفانه افزایش نرخ دلار بهانه ای شده که در کنار افزایش قیمت های این مواد اولیه، منجر به سوءاستفاده و سوداگری در این بازار شود و به قول معرف، سودجویان از آب گل آلود آن ماهی می گیرند. از طرفی دولت مقرر کرد که عرضه این مواد در بورس کالا انجام گیرد تا دست دلالان از آنها کوتاه شود. اما از قرار معلوم آن بخش از موادی که خارج از بورس عرضه می گردند، زمینه را برای افزایش قیمت ها فراهم می کنند که این معضل نیز همچون چوبی لای چرخ صنعت پلیمر شده است.

سعید ترکمان، رئیس هیئت مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در این خصوص بیان کرد که واسطه های فروش، به عنوان بزرگترین عامل ایجاد رقابت در بازار بورس و در نتیجه صعود قیمت ها هستند. وی وجود مؤلفه های متعدد و نوسانات روزانه و ناهمگون در اقتصاد کلان را سبب سردرگمی واحدهای تولیدی به ویژه در حوزه پلیمر دانست.

ترکمان همچنین افزود: با استفاده از تجارب سایر کشورهای پیشتاز در این زمینه می توان به الگوی مناسبی برای مدیریت هزینه ها و همین طور حل مشکلات و معضلات موجود رسید. مرتفع سازی این مشکلات، در بازه کوتاه مدت ممکن نیست و نیازمند ساختاری است که با برطرف نمودن موانع بتوان این مسیر را طی کرد.

وی به تجارب تلخ صنعت پلیمر در سال 97 نیز اشاره کرد که پلی پروپیلن با ارز 4200 تومانی ‌شد و حدود 5 هزار تومان در بورس فروخته می شد. اما شرایط به حدی بحرانی بود که تولیدکنندگان مجبور به خرید مواد با قیمت 20 هزار تومان شدند.

عدم توسعه صنایع پلیمری در مقایسه با صنایع پتروشیمی هم موضوع دیگری است که رئیس هیئت مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران به آن اشاره کرد. به نحوی که صنایع پتروشیمی تقریباً بین 63 تا 67 میلیون تن، ظرفیت دارد. در حالیکه این رقم برای صنعت پلیمر بین 6.5 تا 7 میلیون تن بوده که معمولاً نصف محصولات تولیدی در داخل مصرف و ما بقی آن به کشورهای دیگر صادر می شود. به رغم ارزش افزوده و فرصت اشتغالزایی آن، سیاست های کلان دولت در جهت تکمیل زنجیره پایین دستی نبوده است.

با توجه به برخی از هزینه‌های پتروشیمی‌ها بر حسب دلار، آنها معتقدند که باید صادرات در این صنایع برقرار باشد. در حال حاضر نیز 50 درصد از تولیدات پتروشیمی که در صنعت پلیمر به کار می رود، صادر می شود. مواد اولیه ای که پلیمر سازان نیاز دارند با قیمت فوب خلیچ فارس صادر شده که مجدداً برای خرید آنها با قیمت هایی بین 60 تا 70 درصد، بالاتر از فوب خلیج فارس،رقابت شدید ایجاد می شود و تولیدکنندگان داخلی مجبورند از بازار آزاد و با قیمت های بالاتر این مواد را تهیه کنند.

واسطه های فروش و دلالان در بازار بورس نیز راه پیدا کرده و با خرید مواد اولیه، آنها را با قیمت های بالا به تولید کنندگان می فروشند. در نهایت مصرف کننده نهایی، مجبور به خرید محصول با قیمت های افزایشی می باشد. واحدهای تولیدی پایین دست پتروشیمی هم مزیت صادراتی شان را از دست می دهند.  

ترکمان در ادامه بیان داشت که عدم وجود رقابت در قیمت‌گذاری خوراک پتروشیمی‌ها و قراردادهای بلند مدت آنها برای تامین مواد اولیه، نوسانات قیمتی زیادی برای آنها به دنبال ندارد. در حالی که در صنایع پلیمری و پایین دستی عرضه و تقاضا قیمت ها را رقم می زند.

بر اساس قانون بهبود فضای کسب و کار، مواد اولیه‌ای که قرار است صادر شوند،  الزاماً می بایست در بورس، عرضه گردند و در صورت عدم تقاضا بای آن تا سه مرتبه، امکان صادرات برای آن ها وجود خواهد داشت. اما واقعیت آن است که پتروشیمی ها محصولات خود را به صورت متناوب در زمان کوتاه سه مرتبه عرضه می کنند. پلیمری ها نیز در زمان نیاز و بر حسب ظرفیت خود اقدام به خرید می کنند و طبیعتاً در فرصت کم، مواد اولیه آنها تمام نمی شود. به این ترتیب، پتروشیمی ها اقدام به صادرات محصولات خود می کنند.

برای مثال، از 10 تن محصول عرضه شده در بورس توسط پتروشیمی، 6 تن خریداری می شود و 4 تن باقی می ماند. مجدداً در هفته بعد به رغم تامین نیاز صنایع پایین دستی، 10 تن دیگر عرضه می گردد و پر واضح است که بدون تقاضا باقی می ماند. علاوه بر این، دلالان از کد بورسی تولیدکنندگان واحدهای غیر فعال استفاده و اقدام به خرید در بورس نموده و در نتیجه، جو رقابتی ناسالمی را ایجاد می کنند.

ترکمان شفافیت در توزیع مواد اولیه را کلیدی برای حل این مشکل بیان کرد. با این شفاف سازی ها و کوتاه شدن دست دلالان از بازار، ایران می تواند به رکوردهای بالایی در زمینه صادرات مواد پلیمری برسد و از 3.3 میلیون تن در سال به ارقام بالاتری دست یابد. همان طور که کشورهایی مانند ترکیه و آلمان بدون بهره مندی از مواد اولیه پتروشیمی، توانسته اند در صادرات مواد پلیمری رتبه های بالایی را به خود اختصاص دهند.

بازیافت ضایعات فیلترهای روغن : فيلترهاي كاركرده روغن نيز مانند روغن كاركرده به عنوان ضايعات محسوب مي شوند و بايد به طور مناسب بازيافت شوند. در مواردی كه عملي است و صرفه اقتصادي وجود دارد فيلترهاي خالي كاركرده روغن براي بازيافت روغن جمع آوری مي شوند. در فيلترهاي كاركرده روغن خرده فلزهايي وجود دارد كه دوباره قابل استفاده هستند و توليدكنندگان فولاد مي توانند به عنوان خوراك اوليه از آنها استفاده كنند.

فيلترهای روغنی كاركرده خودرو يكي از محصولاتي هستند كه به شدت آلوده كننده محيط زيست بوده، دفع غیرقانونی یا نامناسب روغن موتور استفاده شده می تواند تأثیر مهمی بر محیط زیست داشته باشد. مطالعات انجام شده نشان می دهد که یک گالن روغن استفاده شده می تواند تا یک میلیون گالن آب را آلوده کند. ولي در عين حال قابليت بازيافت مجدد داشته و مي توان تهديد آلودگي و مضر بودن آنها را به فرصت بالابردن ارزش افزوده و استفاده مجدد از آنها و عدم آلودگي محيط زيست و ده ها فرصت مؤثر ديگر تبديل نمود. اين مقاله به بررسي بازيافت فيلتر و ساير مواد ضايعاتي روغن مي پردازد.

قسمت های قابل بازیافت فیلترهای روغنی

فيلتر خودرو پس از اتمام دوره عمر و كاركرد مفيد آن طي دو مرحله مورد فرآيند بازيافت قرار مي گيرد. ابتدا مرحله تخليه روغن آن كه اين روغن به عنوان روغن كاركرده يا سوخته تلقي شده و پس از جمع آوري به واحدهاي تصفيه فرستاده شده كه در آنجا ناخالصي هايي از قبيل انواع تركيبات سنگين، آسفالت، واكس و ... از آن جدا شده و با افزودن Additive ها آن را به روغن موتور، روغن پايه و ساير روغنهاي مورد نياز تبديل و مورد استفاده مجدد قرار مي دهند. درصد زیادی از روغن استفاده شده تصفیه شده ، تخلیه می شود و به عنوان انرژی جایگزین گاز طبیعی استفاده می شود در حالی که درصد باقیمانده به روغن هیدرولیک تبدیل می شود. قسمت بدنه فيلتر كه حدود ٨٥ درصد وزني فيلتر را تشكيل مي دهد نيز جهت فرآيند قطعه قطعه شدن، پرس كاري و استفاده مجدد به واحدهاي مربوطه فرستاده مي شود. 

محصولات حاصل ضایعات اهن يا به عبارتي آهن قراضه حاصل از خرد كردن، له كردن و پرس كردن استيل بدنه فيلتر و همچنين روغن كاركرده داخل فيلتر مي باشند. از روغن كاركرده مي توان هم به عنوان سوخت استفاده نمود و هم مي توان آن را طي پروسه هاي مختلف تصفيه كرده، قطعات فلزي و ناخالصي هاي آن را جدا نموده و مجددًا مورد استفاده قرار داد. ضايعات آهن نيز كه تحت فرآيند پرس قرار گرفته و با ارسال به كارخانجات و كارگاههاي مربوطه مي توان آنها را به صورت محصولات جديد (تسمه، مفتول و ...) مورد استفاده مجدد قرار داد. بنابراين براي اين دو محصول (قراضه بازيافتي و روغن كاركرده) استانداردي وجود نداشته و نمي توان براي آنها استانداردي تعريف نمود. در مورد روغن نيز مسلماً هر چقدر روغن كاركرده داراي ناخالصي هاي كمتري باشد، فرآيند تصفيه آن هزينه كمتري داشته و بهتر مي توان آن را تصفيه نمود.

مزایای بازیافت فیلتر روغنی

نه تنها از ديدگاه به هدر رفتن منابع نفتي و فولاد، دور اندازي فيلترهاي روغن مصرف شده كار مناسبي نيست بلكه حتي پس از تخليه روغن فيلتر و دفن آن، روغن و ديگر آلودگي هاي آن، كه همچنان در فيلتر باقي مانده اند، مي توانند از فيلتر تراوش كرده و باعث آسيب رسيدن به طبيعت و آلوده سازي آب و خاك شوند. غلظت های بسيار كم روغن مصرف شده در آب مي تواند باعث تغييراتي در طعم آب شده و حتي غلظت هاي كمي بالاتر مي تواند باعث مشكلات عملياتي در تصفيه (Treatment) فاضلاب شوند. 

طرح کلی فیلترهای روغن

تقريباً تمامي فيلترهاي روغن داراي يك شكل و طراحي چرخشي مانند بوده كه به راحتي قابل دفع (spin-on disposable) می باشند. شكل زیر نشان دهنده اين طراحي مي باشد. 

شکل و طراحی کلی فیلترهای روغنی

قوطي، صفحه پايه و لوله مركزي از جنس فولاد ميباشد. ماده فيلتري معمولا از سلولز بوده و واشرها، از گونه هايي هستند كه درزبندها و چسب ها از مواد پليمري مي باشند. فيلترهاي روغن كم حجم (LD) بيشتر در خودروها و كاميون هاي كوچك مورد استفاده قرار مي گيرند. اين فيلترها معمولاً داراي يك قطعه به نام ضد سيفون (Anti-Siphon) در طراحي خود مي باشند. اين شير ضد سيفوني به عنوان يك چاشني  بر روي پمپ روغن عمل نموده و مانع از بازگشت روغن فيلتر نشده به موتور قبل از فيلتر شدن مي شود. به هر حال اگر اين شير ضد سيفوني پس از جداسازي از خودرو جدا نشود، فيلتر روغني مصرف شده حتي در صورت تخليه روغن آن، مقداري زيادي روغن در خود نگه خواهد داشت. فيلترهاي روغني پر حجم (HD) كه در تريلرها يا تراكتورها كاربرد دارند، معمولاً داراي شيرهاي ضدسيفوني نبوده، اما به دليل دارا بودن سطح نسبتاً زياد، توانايي نگهداري ميزان قابل توجهي روغن را دارند بنابراين فيلترهاي روغني مصرف شده هنگام جداسازي از وسيله نقليه بسته به طراحي خاص فيلتر روغن نوعا دارای 30 تا 50 درصد وزنی فولاد و 45 تا 60 درصد وزنی روغن است.

انواع روش های بازیافت پت

 پلاستیک ها به طور كلي موادی با مقاومت بالا هستند كه با اسيد، باز و مواد شيميايي معمول به سختي واكنش مي دهند. اين مواد كاملاً در برابر ميكرو ارگانيزم ها مقاوم بوده و در نتيجه زيست تخريب پذير نيستند. لذا دور ريز ضايعات پلاستیکی با فرايندهای عملياتی مواد جامد و مايعات معمول امكان پذير نمي باشد. چنانچه مواد پلاستيكي به شيوه هاي معمول سوزانده شوند، گازهای سمي توليد مي كنند. لذا جمع آوری و سيستم جداسازی مناسب ضايعات مواد پلاستيكي و فرآيندهای بازيافت در مورد آنها به كار برده نمي شود. 
یکی از پرمصرف ترين پلاستیک ها (پلي اتيلن - ترفتالات) با نام اختصاری PET است و به طور کلی در صنعت نساجی با نام "پلی استر" شناخته می شود ، ماده ای ضروری با کاربردهای بسیار زیاد به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی بسیار عالی است. پلي اتيلن- ترفتالات در زمينه هاي مختلف چون الياف، فيلم ها، غشاها، بطری های نوشيدني، فيلم براي قالبگيری فشاری و صنايع بسته بندی فيلم های راديوگرافي و نوارهای ويديويي مورداستفاده قرار مي گيرد. يكي از فراوان ترين انواع ضایعات پت بطری های نوشيدني است و بازيافت ضايعات بطری اين پليمر اهميت زيادي پيدا كرده است.
از طرف دیگر ، به دلیل افزایش مصرف و غیر قابل تجزیه بیولوژیکی ، دفع پسماند PET نگرانی های جدی زیست محیطی و اقتصادی ایجاد کرده است. بنابراین ، مدیریت پسماند PET به یک موضوع مهم اجتماعی تبدیل شده است. با توجه به افزایش آگاهی زیست محیطی در جامعه ، بازیافت همچنان به عنوان گزینه مناسب برای درمان پسماندهای PET باقی مانده است.
شايان ذكر است كه بازیافت پت يكي از موفق ترين نمونه های بازيافت پليمرها بوده و انواع بازيافت های مكانيكي، فيزيكي و شيميايي برای اين پليمر مورد استفاده قرار مي گيرند.

بازيافت مكانیکی

اين روش به نوعي مرحلة آماده سازی براي بازيافتهای فيزيكي و شيميايي ميباشد. بطري های نوشيدني PET شامل چندين نوع ماده هستند. آلومينيوم، كاغذ، فيلم پلاستيكي و چسب كه همگي قبل از به كارگيری، PET بايد جدا شوند چرا كه آلاينده ها بزرگترين عامل نزول خواص فيزيكي و شيميايي پت بازيافتي در حين فرايند مي باشند. از انواع آلاينده ها مي توان به موارد زير اشاره كرد : 

1- آلاينده های توليدكننده اسيد
2- آب
3- آلاينده های رنگي
4- استالدهيد

الف - فرآيندهای مكانیکی

دو روش در اين مرحله از بازيافت پت توسعه يافته است. در روش اول، بطريها تكه تكه شده ، به واحد فرايند- جايي كه به قطعات كوچك خرد ميشوند - منتقل مي گردند. براده ها در حجم و سرعت بالا به HDPE ، PET آلومينيوم، كاغذ و باقيمانده به صورت چسب جدا ميشوند.در روش دوم، كل بطريها در فرم اوليه به واحد فرايند منتقل شده و در آنجا برچسب و كاپ پايه طي يك فرايند مكانيكي جدا و بخش PET از بطری ها به صورت جداگانه شسته و خرد مي شوند. 

حسن روش اول اين است كه نيازمند هزينة كمتری جهت انتقال بطري های خرد شده است و امكان تاسيس واحدهای فرايندي با حجم كاری بالا را فراهم ميكند كه منجر به كاهش هزينه ها مي گردد. در مقايسه، روش دوم داراي اين حسن است كه هر مرحله با دقت و نظارت بيشتري انجام مي گيرد تا پت بازيافتي خالصتری به دست آيد. 

ب - جداسازی بعد از گرانول سازی

گرانول ها علاوه بر PET ممكن است حاوي HDPE از كاپ پايه، آلومينيوم از درپوش و حلقه بخش گردن بطری، برچسبهاي كاغذ يا فيلمهاي پلاستيكي (pp) چسب براي چسباندن برچسب و بعضي مواقع پوششي از PVC باشند.جداسازي تمامي اين آلاينده ها در گرانولها الزامي است. به طور كلي يك فرآيند چند مرحله اي انجام مي گيرد كه شامل شستشو با آب يا يك حلال مناسب، جداسازي استيل با آهنربا، جداسازي آلومينيوم از طريق دستگاه الكترواستاتيك و روش شناوری برای جداسازی پلاستيكهايي كه دانسيته متفاوتي از PET دارند مي باشد.

ج - جداسازی بطری های PVC 

فلس های PET بازيافت شده بايد عاري از PVC باشند چرا كه در فرايندهاي بعدي مشكل آفرين خواهند بود. به طور مثال، در فرايند بازيافت فيزيكي كه نيازمند حرارت بالا است، اين حرارت منجر به تخريب و تجزيه PVC باقيمانده در مخلوط شده و در نتيجه باعث افت خواص و تيره شدن موضعي قطعات مي گردد.جداسازی PVC در اروپا اهميت بالايي دارد چرا كه بطري های PVC به مقدار زيادی در محصولاتی كه حاوي نوشيدني هاي كربناتي هستند به كار مي روند.

د - جداسازی برچسب

ه - شستشوی گرانول ها

گرانول ها براي خارج سازی چسب ها، گرد و خاك، شيره شيرين و ديگر بقايايي كه قابليت آلوده كردن براده ها را دارند، بايد شسته شوند. محيط شستشو معمولاً آب داغ است تا اتيلن وينيل استات (EVA) يا ديگر چسبها مشابه حل شوند. اين چسبها در دماي بالا مي توانند تركيباتي اسيدی توليد كنند كه منجر به گسست ملكولهای PET مي شود، بنابراين بايد حتماً شسته شوند .افزودني هايي مثل سود سوزآور، پاک كننده ها، امولسي فايرها و يا مواد خاص ديگري به آب شستشو اضافه ميشوند تا از رسوب مجدد EVA روي گرانول ها جلوگيري به عمل آورند. آب شستشو به طور معمول سيركوله ميشود تا محصولات ناشي از ضايعات آب و مواد شيميايي افزودني مورداستفاده به حداقل برسند. شستشو در تانك همزن دار و يا خط انتقال صورت مي گيرد. امروزه در يك روش مدرن از ازت مايع استفاده مي شود تا آلاينده های سطحي و چسب از بين بروند .

و - خرد كردن و تميز كردن در حالت سرد

 ز- جداسازی HDPE

براده های HDPE از PET از طريق روش اختلاف دانسيته جداسازی مي شوند. مخلوطي از گرانول ها در آب ريخته شده و در يك تانك شناوری قرار مي گيرند. گرانول های سبک HDPE به صورت دائمي روي سطح مايع شناور مي مانند و گرانول های PET سنگين تر در انتهاي تانك جمع آوری مي شوند.

ح - استفاده از حلال ها برای خارج سازی آلاينده ها

ضايعات PET ممكن است با قسمتهايي از بطري كه از مواد ديگر ساخته شده اند و يا موادي كه از انواع بطري های ديگری كه به صورت اتفاقي در چرخه بازيافت وارد شده اند آلوده شوند. همچنين بطري ها ممكن است با مايعات و محتويات داخل آنها آلوده شده باشند، لذا حلال هايي براي خالص سازي گرانول هاي PET استفاده مي شوند تا ناخالصي های موجود را حل كرده و از بين ببرند.

ط- خشک كردن گرانول ها 

بازيافت فيزیکی

بعد از اتمام بازيافت مكانيكي، گرانولهای RPET (پلي اتيلن ترفتالات بازيافت شده) به تنهايي و يا به صورت تركيبي با PET خالص اوليه و يا آلياژي از پليمرهاي ديگر براي توليد قطعاتي كه عموماً خواص و كيفيت بالايي ندارند مورد استفاده قرار مي گيرند. عمده ترين ايراد اين روش بازيافت، افت خواص محصول در طي هر سيكل از فرايند ميباشد كه اين مسئله به دليل كاهش جرم ملكولي رزين بازيافتي است كه با گسستن زنجيرها از طريق واكنشهاي هيدروليز توسط آب و يا ناخالصي های اسيدی باقي مانده و يا تخريب در اثر گرما رخ مي دهد. لذا روش بازيافت فيزيكي كمتر مورد توجه قرار گرفته است.

بازيافت شيميایی

بين روش های ديگر بازيافت پليمرها، بازيافت شيميايي اكثر پليمرهايي كه از پليمريزاسيون تراكمي به دست آمده اند و حساس به پاره شدن زنجيره پليمری هستند بسيار مورد توجه مي باشد. پلي آميدها، پلي اورتان ها، پلي استرها جزء اين گروه پليمرها مي باشند PET يكي از پليمرهايي است كه به روش شيميايي بازيافت ميشود و ميتوان گفت كه بازيافت PET همزمان با توليد آن در مقياس صنعتي عرضه گرديد. به صورتي كه از اين روش برای از بين بردن ضايعات چرخه توليد PET استفاده شد. گستردگي محصولات به دست آمده از اين روش يكي از دلايل بازيافت شيميايي پلي اتيلن ترفتالات است.

روش های تخريب شيميايي ضايعات پت باتوجه به دلايل عملي به گروه های زير تقسيم ميشوند:

I- متانوليز methanolysis
II- گليكوليز glycolysis
III- هيدروليز hydrolysis
IV- آمونوليز ammonolysis
V- آمينوليز aminolysis
VI- روشهاي ديگر

تاكنون عمدتاً متانوليز و گليكوليز در مقياس صنعتي استفاده ميشود. البته در سالهاي اخير توليد محصولات مياني اليگومري بيشتر موردتوجه قرار گرفته است و گليكوليز اهميت بيشتری يافته است.

متانوليز

در اين روش PET توسط متانول در دماهاي بالا و تحت شرايط فشاري بالا تخريب مي گردد. محصولات اصلي متانوليز PET عبارتند از: دي متيل ترفتالات (DMT) و اتيل گليكول (EG) كه مواد اوليه توليد همين پليمر نيز محسوب مي گردند. امكان قرار دادن واحد متانوليز PET در خط توليد آن يكي از مزيت هاي اين روش است در اين صورت كليه ضايعات پت در چرخه توليد قابل بازيافت مي شوند. كليه روشهاي مختلف متانوليز شرايط واكنش مشابهي دارند، به عنوان مثال ميتوان به فشار 2-4 مگاپاسكال و دماي 180-280 سانتيگراد اشاره دارد.

بايد در نظر داشت كه واكنش متانوليز تنها در حضور كاتاليزور به صورت مؤثر پيش مي رود. كاتاليزورهايي كه مورد استفاده قرار مي گيرند عبارتند از: استات كبالت، نمكهاي منگنز چون استات و فسفات منگنز، فسفات كلسيم، اكسيدها و هيدروكسيدهاي فلزات قليايي و قليايي خاكي، سيليكات سديم و اكسيد قلع كه استات روي بيشترين مصرف را به خود اختصاص مي دهد. در پايان واكنش، كاتاليزور بايد حتما غيرفعال گردد، در غير اينصورت در بخش هاي بعدي فرايند، واكنش ترانس استريفيكاسيون DMT با EG امكان پذير مي گردد كه باعث كاهش مقدار DMT خواهد شد. در انتها، بعد از رسوب دادن DMT حاصله از مخلوط واكنش آن را سانتريفيوژ كرده و بلورينه مي كنند. 
متانوليز PET در غياب كاتاليزور شامل سه مرحله است: مرحله اول شامل تخريب زنجيرها و كوتاه شدن طول زنجير به يك سوم طول اوليه ميباشد. در مرحله دوم زنجيرها به اليگومرها تبديل ميشوند و مرحله سوم تبديل اليگومرها به مونومرها كه تنها در حضور كاتاليست انجام مي گيرد و چنانچه كاتاليزور وجود نداشته باشد، درصد توليد DMT پايين است و درصد PET باقيمانده بالا.

گليكوليز

يكي از روش های مهم بازيافت شيميايي ضایعات پت گليكوليز است. اين فرايند بيشتر در مقياس صنعتي انجام ميشود. درصورت انتخاب شرايط اوليه مناسب گليكوليز جزئي PET نتيجه فرآيند، اليگومرهای كوچک مي باشند كه طول زنجيرهای آنها به شرايط عملياتي بستگي دارد. اين خاصيت در تهيه رزينهاي پلي استر مطلوب ميباشد، اما مشكلاتي را بوجود مي آورد. به دليل واپليمريزاسيون جزئي واكنش، امكان حذف مواد رنگزانيست و استفاده مجدد از محصولات آن در توليد پت بايد با اختلاط مواد اوليه خالص همراه باشد. درغير اينصورت PET به دست آمده شفافيت لازم را نخواهد داشت .محصولات اين روش در توليد رزين هاي پلي استر غيراشباع (UPR) اسفنجهاي پلي يورتان (PU) و پلي ايزوسيانورات ها كاربرد يافته اند. نوع و مقدار گلايكول هاي مصرفي در اين روش، بر ويژگيهاي محصولات نهايي آن تأثير چشمگيري دارند. گلايكول هاي رايجي كه در اين روش مورد استفاده قرار مي گيرند عبارتند از: اتيلن گلايكول (EG) بوتان دي ال، نئوپنتيل گلايكول (NPG) پروپيلن گلايكول (PG) و دي اتيلن گلايكول (DEG) در بين گليكولهاي مذكور بيشتر PG ، EG, DEG در واپليمريزاسيون PET مورد بررسي قرار گرفته اند. بررسي ها نشان مي دهندكه در بين اين سه گليكول EG بهترين عملكرد را در گليكوليز PET دارد و DEG ضعيف ترين عملكرد را از خود نشان مي دهد.

از طرفي نسبت گليكول به PET بر روي خواص نهايي محصول بسيار مؤثر مي باشد. تحقيقات نشان مي دهند كه با افزايش نسبت گليكول به PET تعادل بين مونومر و اليگومر در واكنش، سريعتر اتفاق مي افتد و محصول نهايي داراي درصد كمتری از اليگومرهایی با جرم ملكولي بالا ميباشد.اما نسبت بالای PET به گليكول كه جهت دستيابي به اليگومرهايي با جرم ملكولي بالاترمناسب است مي تواند مشكلاتي در امر اختلاط ايجاد كند. لذا برای رفع مشكل از محملي مثل زايلن استفاده مي كنند. زايلن باعث افزايش سرعت واكنش مي گردد چرا كه PET و EG در زايلن حتي در دماي بالا حل نمي شوند ولي محصولات گليكوليز حل مي شوند لذا با انتقال محصولات از فاز واكنش (قطرات معلق گليكول و PET) به محمل زايلن، واكنش از تعادل خارج مي شود و واكنش بيشتر پيش مي رود. از طرف ديگر جداسازي محصولات گليكوليز با استفاده از زايلن آسان تر است.

مقدمه

بازیافت پسماند، در واقع شامل مراحل و فرآیندهای متعددی است که پسماند مختلف مورد پردازش و فرآوری قرار می گیرند تا دوباره وارد چرخه تولید و مصرف گردند. به این ترتیب هم صرفه جویی در منابع مختلف از جمله انرژی و هزینه صورت می گیرد و هم از انتشار و رهاسازی این مواد در طبیعت جلوگیری می شود. کشورهای  زیادی تا کنون توانسته اند به موفقیت های قابل توجهی در این زمینه دست یابند. این در حالیست که برخی از کشورها همچنان، با ضعف های زیادی مواجه هستند. کشور ما تقریباً بخشی از مسیر را طی کرده و برای موفقیت های بیشتر، نیاز است که مسیر طولانی تری را سپری کند. در همین راستا برخی از پیشنهادات برای توسعه صنعت بازیافت پسماند ارائه می گردد.

به کارگیری علم اقتصاد رفتاری برای تفکیک و بازیافت پسماند

اولین پیشنهادی که می تواند به کاهش ناهمواری های مسیر توسعه صنعت بازیافت پسماند در کشور ما و سایر کشورها کمک کند، بهره مندی از علم اقتصاد رفتاری است. به زبان ساده تر باید بستری مناسب برای این کار فراهم شود. تفکیک پسماند در مبدأ و جداسازی آن که در مقالات مختلف این سایت هم به وفور مورد تأکید قرار گرفته است، از جمله این بسترها می باشد.

علم اقتصاد رفتاری، همان طور که از نامش مشخص است، با رفتار افراد مرتبط است. در واقع اقتصاددانان، علم اقتصاد و روانشناسی را با هم تلفیق کرده و به کمک آن بر رفتار افراد اثر می گذارند. این علم توسط شهرداری ها در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته است.

تشویق و ترغیب شهروندان به کاهش تولید پسماند و تفکیک زباله در مبدأ از اهداف اقتصاد رفتاری در حوزه پسماند است. اعمال چنین اقتصادی بی شک، برای کشور ما نه تنها کارساز بلکه ضروری است. کشوری که متاسفانه فقط بالغ بر 35 میلیون تن پسماند مواد غذایی در طول یک سال تولید می کند. سایر پسماند نیز حجم بالایی دارند. در برخی از کشورها، اقدامات جالب توجهی در این خصوص انجام می شود. به عنوان مثال توزیع رایگان کیسه ها و سطل های زباله.

بهره مندی از کارشناسان در این حوزه، می تواند نتایج ارزشمندی را ایجاد کند.

استفاده از متدهای مختلف آموزشی و اطلاع رسانی

امروزه تقریباً اکثر قریب به اتفاق افراد و اقشار جامعه از گوشی های هوشمند بهره مند هستند و در انواع شبکه های اجتماعی عضویت دارند. این یعنی بهترین فرصت برای ارائه آموزش ها و اطلاع رسانی ها در رابطه با مدیریت و بازیافت پسماند. به این ترتیب، زیرساخت های فرهنگی برای این کار ایجاد می شود. کودکان و نوجوانان، بهترین قشر جامعه هستند که به کمک آنها و از طریق فرهنگ سازی، می توان سطح اطلاعات خانواده ها را در این خصوص بالا برد. ژاپن دقیقاً همین سیاست را در پیش گرفت و امروزه به عنوان یکی از کشورهای موفق در بازیافت پسماند و همچنین مدیریت آن شناخته می شود.

الگو گرفتن از تجارب کشورهای موفق

همان طور که در ابتدای مطالب اشاره شد، کشورهای مختلف به دستاوردهای مطلوبی دست یافته اند. الگوبرداری از آنها در این رابطه، از دیگر پیشنهادات برای توسعه صنعت بازیافت در کشور ما خواهد بود. سوئیس، کانادا، آلمان، ژاپن و استرالیا از جمله کشورهایی هستند که پرچم خود را بالا نگه داشته اند و نهایت بهره را از پسماندهای تولیدی در کشورشان و حتی گاهاً پسماندهای وارداتی می برند. 

استقبال و حمایت از طرح های پژوهشی و پایان نامه های دانشگاهی

یکی از نقاط ضعف کشور ما در صنایع مختلف، عدم ارتباط صنعت و دانشگاه است. میلیاردها تومان هزینه برای آموزش نیروهای متخصص در دانشگاه ها صرف می شود. اما متاسفانه در صنعت از تحقیقات و پژوهش های دانشگاهی استفاده نمی شود. در حالی که محققان و دانشجویان زیادی در بخش های مختلف صنعتی، تحقیق و تفحص می کنند و نتایجشان بدون استفاده می ماند.

در بسیاری از کشورهای صنعتی، ارتباط تنگاتنگی بین صنعت و دانشگاه وجود دارد و به همین دلیل توانسته اند پیشرفت کنند. در حوزه بازیافت پسماند نیز توجه به نتایج تحقیقات دانشگاهی، پیشنهادی است که سازمان مدیریت پسماند و مسئولان ذی ربط باید به آن توجه ویژه داشته باشند.

وضع قوانین جدید

مدیریت پسماند و به دنبال آن توسعه بازیافت نیازمند وضع قوانین جدیدی است که با شرایط فعلی جامعه هم خوانی داشته باشد و افراد زیادی را برای مشارکت در این کار درگیر نماید. از طرفی دولت می تواند قوانینی مبنی بر معافیت های مالیاتی برای شاغلین در این زمینه در نظر بگیرد و موانع موجود برای احداث کارخانه های بازیافت را برطرف سازد.

موبایل ها کجا دفن می شوند؟ آمریکایی ها هر 22 ماه یکبار موبایل هایشان را عوض می کنند. سال 2010 حدود 150 میلیون موبایل قدیمی دور انداخته شد. آیا تا به حال کنجکاو بوده اید بدانید چه اتفاقی برای تلفن های قدیمی می افتد؟ پاسخ آن قشنگ نیست. کودکان در مناطق دورافتاده و فقیرنشین مانند اگبوگلوشی غنا، دهلی هند و گیوو چین، کوه بزرگی از وسایل الکترونیکی درست می کنند و می سوزانند تا فلزهای داخل آنها مانند سیم های مسی و رشته های طلا و نقره را جدا کنند و به کاسبان بازیافت برای فقط چند دلار بفروشند. در هند پسرهای جوان باطری های کامپیوترها را با چکش خرد میکنند تا کادمیوم بازیافت کنند. تمام دستها و پاهایشان از تکه های سمی پوشیده می شود. زن ها روزهای خود را با دولا شدن در تشت هایی از سرب داغ می گذرانند. صفحه های مدار را « میپزند » تا بتوانند نقره ها را ا ز طلا جدا کنند. سازمان صلح سبز ، شبکه جنبش بازل و ویدیوهای پخش شده در سایت یوتیوب نشان می دهند که کودکان برای جدا کردن انواع مختلف پلاستیک برای بازیافت کنندگان، دود حاصل از سوختن روکش موبایل ها را تنفس می کنند. میتوان تصور کرد که پیامد صنعت بی قاعده سلامت را در خود ندارد. در واقع، بیشتر دانشمندان موافقند که استنشاق دود، خطرات جدی به خصوص برای سلامت زنان باردار و کودکان به دنبال دارد.
تحقیقات نشان داده است که استنشاق مواد شیمیایی سمی و تماس مستقیم با مواد زائد خطرناک منجر به کاهش وزن هنگام تولد ، جهش ، ناهنجاری های مادرزادی ، عملکرد غیر طبیعی تیروئید ، افزایش سطح سرب در خون ، کاهش عملکرد ریه و اختلالات عصبی-رفتاری. علاوه بر این ، سموم زائد باعث آلودگی هوا ، خاک و آبهای زیرزمینی می شوند.

سازمان بهداشت جهانی گزارش می دهد که حتی مقدار کمی از سرب، کادمیوم و جیوه (که هر سه در ضایعات موبایل قدیمی پیدا می شوند) می توانند آسیب های عصبی برگشت ناپذیری وارد کرده و رشد بچه را تهدید کنند. ضایعات الکترونیکی کابوس سمی درحال رشد است که منحصر به مرزهای جهان سوم نیست. در ایالات متحده، اداره فدرال زندانها، چندین سال زندانی ها را با ضایعات الکترونیکی مشغول نگه میداشت که باعث ایجاد مشکلات سلامتی برای آنها شد. دولت، تولیدکنندگان و مصرف کنندگان میتوانند قدم به قدم روش های بهتری برای دور انداختن ضایعات موبایل یا ضایعات کامپیوتر پیدا کنند و از جمع شدن بیشتر ضایعات الکترونیکی و خطرات ایجادشده جلوگیری کنند. آمریکا، به طور مثال تنها کشور صنعتی است که کنوانسیون بازل  را به تصویب نرسانده است. معاهده بین المللی که صادرات یا قاچاق ضایعات الکترونیکی سمی را غیرقانونی می کند. اجرای کامل این معاهده گامی برای اتحاد جهانی و مهار مشکلات ضایعات سمی است.

مسئولیت مدیریت و دفع بر عهده تولید کننده

سال 2011 لایحه مسئولیت بازیافت الکترونیکی به کنگره آمریکا معرفی شد تا صادرات ضایعات سمی از آمریکا به کشورهایی  که عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نیستند، غیرقانونی شود. هدف، جلوگیری از خالی کردن ضایعات الکترونیکی در کشورهای فقیر دنیا و ایجاد مشوقی برای مدیریت ضایعات امن تر است. لایحه مورد حمایت دو حزب قرار گرفت اما هیچوقت به رأی گیری گذاشته نشد. اتحادیه اروپا برای مقررات صنعتی یک مدل تهیه کرده است که زحمت دور ریز بی خطر محصول را به تولیدکننده ها برمی گرداند. دستور « بازیافت ضایعات الکتریکی و الکترونیکی » فروشندگان را ملزم میکند تا بدون هزینه، محصولات استفاده شده مشتری را برای بازیافت قبول کنند. هدف این است که تا سال 2019 ، 5 درصد ضایعات الکترونیکی به روش صحیح بازیافت شوند، همچون ژاپن که از تولیدکنندگان الکترونیک می خواهد بخش بازیافت را تأسیس کنند یا به اشخاص ثالث سفارش دهند تا انواع محصولات از کامپیوتر، موبایل و تلویزیون تا کولرها را بازیافت کنند. فشار دولت یا مشتری بر تولیدکنندگان با طراحی راه حلی برای مشکلات انقضای محصول الکترونیکی می تواند کمک فوق العاده ای باشد. بیشتر موبایل ها، برای مثال، عمدا طوری طراحی می شوند که جداسازی قطعاتشان را مشکل می کند. ایجاد تغییر در روش چسب زدن، پیچ و لحیم کردن اجزا، دور انداختن موبایل های ازکارافتاده را آسانتر می کند، بنابراین احتمال خطری که تکنیک های بازیافتی ناخالص مانند کاری که کودکان غنایی انجام می دهند، کم می شود. حرفه خدمات تلفن جایگزین هم وجود دارد که میتواند برای تولیدکنندگان، مصرف کنندگان و همه ما مفید باشند. برای مثال، تولیدکنندگان میتوانند محصولات را با خدمات بازیافت از پیش تعیین شده بفروشند یا حق اشتراکی که مثلا جایگزین موبایل های قدیمی با جدید را برای مشتریان آسان می کند. شرکت ها دستگاه های قدیمی را تحت مدل سیستم خدمات محصول بازیافت کرده و از اجزای اصلی آن دوباره استفاده می کنند. زیراکس بدون هیچ تاثیری بر فروش یا سود آنها برای دستگاه های فتوکپی از مدلی مشابه استفاده می کند.  ما باید به عنوان مشتری برای لاشه های الکترونیکی روش بهتری درخواست کنیم. اگر تولیدکنندگان و دولت از زیر کار در می روند، ما که موبایل داریم باید برای بازیافت ایمن فشار بیاوریم.

مترجم: یاسمن طاهریان - نیویورک تایمز

متاسفانه گاهاً اخباری از جایگاه های بالای کشور در سطح جهانی به گوش می خورد که جای بسی تأسف است. یکی از این جایگاه ها، تولید پسماند غذایی است. تا قبل از این به خاطر تغییرات اقلیمی و چالش های پیش رو در بخش کشاورزی، امنیت غذایی دچار مشکلاتی شده بود که با شیوع کرونا، این معضل افزایش یافت. با این حال در کشور ما حدود 35 میلیون تن پسماند غذایی تولید می شود. این در حالیست که 27 کشور اروپایی در مجموع 90 میلیون تن پسماند غذایی در طول یک سال دارند. همین آمار برای نشان دادن عمق فاجعه کفایت می کند. 

آنچه سبب تاسف باری بیشتر می شود این است که بسیاری از شهروندان نسبت به تفکیک این نوع پسماند با سایر مواد و پسماندها بی اعتنایی می کنند و برای به کارگیری و مدیریت آنها هیچ گونه اقدامی انجام نمی دهند. هر چند که سازمان مدیریت پسماند در سال های اخیر، اقداماتی را برای این منظور انجام داده و برای آینده نیز طرح هایی را در نظر دارد. اما واقعیت آن است که در ابتدا باید حجم بالای پسماند، کاهش یابد.