انواع لوله و کارایی هر یک از آنها

مقدمه

لوله از جمله قطعات پر کاربرد در صنایع مختلف است که به هر نحو با سیالات در ارتباط هستند. با توجه به اینکه در برخی صنایع از لوله جهت انتقال مواد شیمیایی و اسیدی استفاده می شود، همچنین در مواقعی نیاز به دفن لوله ها در زیر خاک می باشد، یا گاها می بایست از لوله ها در شرایط مرطوب استفاده نمود و.... نیاز است که انواع مختلف لوله طراحی و تولید گردد.
در رابطه با انواع لوله و کارایی هر یک از آنها در ادامه مطلب بحث شده است.

انواع لوله بر اساس نحوه تولید

انواع لوله را بر اساس نحوه تولید می توان به چهار گروه تقسیم کرد:

• لوله های درز دار
• لوله های اسپیرال
• لوله های بدون درز
• لوله های مانیسمان

لوله های درزدار

لوله های درزدار را از طریق جوشکاری ورق های سرد تولید می کنند. البته هر نوع ورقي (هم فلزی و هم غیر فلزی) که قابلیت جوشکاری در محور طولی داشته باشد را برای این منظور می توان استفاده نمود. کارایی این نوع لوله ها در سیستم های آبرسانی، خطوط انتقال نفت و گاز، هوافضا و... دیده می شود.

لوله های اسپرال

منظور از لوله های اسپیرال، نوعی لوله درز دار است که جوشکاری آن به صورت مارپیچ انجام می شود. از این رو، میزان نشت آن کاهش می یابد و گزینه مناسبی برای انتقال گازها به شمار می رود.

لوله های بدون درز

همان طور که از نام این لوله ها مشخص است هیچ‌ گونه درزی در سطح آنها وجود ندارد. معمولا برای تولید این نوع لوله ها از روش هایی همچون اکستروژن و روش های چرخشی گریز از مرکز استفاده می کنند.
لوله های بدون درز برای مواقعی که دما و فشار سیال بالاست به کار می رود. صنعت پتروشیمی، صنعت هسته ای و همچنین کشتی سازی از این لوله به وفور استفاده می کنند.

لوله های مانیسمان

به لوله های فولادی بدون درز، مانیسمان می گویند. معمولا از آلیاژهای فولادی برای تولید آنها استفاده می کنند تا خواص آنها بهبود یابد. لوله هایی که در مخازن تحت فشار قوی همچنین میادین نفتی و دکل های دریایی به کار می روند از این نوع لوله ها هستند.

انواع لوله بر اساس ماده سازنده

مواد سازنده لوله ها نیز معیار دیگری برای دسته بندی آنها می باشد. مثلا لوله های فلزی، لوله های پلیمری، لوله های سیمانی و..

لوله های فلزی خود شامل موارد زیر هستند:

• لوله های گالوانیزه 
• لوله های داربستی
• لوله های گازی
• لوله های مبلی
• لوله های جداره چاه
• لوله های چدنی

لوله های گالوانیزه

لوله‌هایی گالوانیزه در اصل لوله های فولادی هستند که پوشش نازکی از ورق روی، سطح آنها را پوشانده تا نسبت به زنگ زدگی و خوردگی مقاوم تر باشند. کارایی آنها هم در ساختمان های مسکونی و هم در صنعت از جمله هوافضا و خودرو ساری، کشاورزی و... دیده می شود.

لوله های داربستی

لوله های فولادی که ممکن است هم به صورت درز دار و هم بدون درز ساخته شوند، معمولا طول شش متری دارند و به لوله 5 معروف هستند.

لوله های گازی

برای انتقال گاز از پالایشگاه تا ایستگاه افت فشار، همچنین در ساختمان های مسکونی، پتروشیمی ها و نیروگاه ها از لوله های گازی که عموما فولادی هستند استفاده می شود.

لوله های مبلی

لوله های مبلی که به لوله های روغنی نیز معروف بوده، دارای ویژگی هایی از جمله سبکی و جداره نازک می باشند. کاربرد آنها صرفا به تولید مبلمان محدود نیست. بلکه در صنایعی چون هوافضا، لوازم خانگی و خودروسازی نیز کاربرد دارند.

لوله های جداره چاه

به منظور جلوگیری از ریزش جداره چاه، از لوله هایی استفاده می کنند که به لوله‌های جداره چاه معروفند. عموما این لوله ها فولادی بوده و گاها آنها را از جنس پی وی سی هم در نظر می گیرند.

لوله های چدنی

این نوع لوله ها امروزه کاربرد کمتری در مقایسه با لوله های فولادی دارند. چون هم شکننده تر از فولادند و هم مقاومتشان کمتر است.

لوله های مسی

لوله های مسی دسته دیگری از لوله های فلزی بوده که هم در سیستم های تهویه مطبوع و هم در رادیاتور خودرو ها به کار می روند. همچنین لوله های آتش نشانی را از این جنس انتخاب می کنند. مقاومت در برابر خودگی از ویژگی های بارز این لوله هاست.

لوله های غیرفلزی

لوله های غیر فلزی شامل انواع مختلفی هستند:

• لوله های پلی اتیلنی
• لوله های بتنی
• لوله های سیمانی

لوله های پلی اتیلنی

این لوله ها، سبک، مقاوم نسبت به خوردگی و قابل استفاده در شرایط محیطی مختلف می باشند. همچنین استحکام خوبی نسبت به ضربه دارند. در سیستم های آبرسانی و همچنین آبیاری تحت فشار به طور گسترده ای از این لوله ها استفاده می گردد.

لوله های بتنی

لوله های بتنی برای جمع آوری فاضلاب، و همچنین رواناب ناشی از باران کاربرد دارند. بتن هم به صورت مسلح و هم ساده در ساخت این لوله ها دیده می شود.

لوله‌های سیمانی

این لوله ها را لوله های دودکش هم می نامند. الیاف نسوز و سیمان، ترکیب اصلی سازنده آنها بوده و سبب می شود تا در برابر حرارت مقاومت خوبی داشته باشند. در موتور خانه ها نیز کاربرد زیادی دارند.