صادرات و واردات ضایعات مس ایران

مس یکی از فلزات حیاتی در صنایع مختلف ایران و جهان است که در تولید کابل، تجهیزات الکتریکی، خودرو سازی و ساختمان ‌سازی نقش مهمی دارد. در این میان، ضایعات مس به دلیل قابلیت بازیافت بالا، بخش ارزشمندی از چرخه تولید و تجارت فلزات را تشکیل می‌دهد. ایران در گذشته سهم قابل ‌توجهی در بازار جهانی ضایعات مس داشته است، اما در سال‌های اخیر شاهد کاهش حجم واردات و صادرات ضایعات مس بوده‌ایم. در ادامه این مقاله، روند صادرات و واردات ضایعات مس ایران در سال‌های اخیر بررسی می‌شود، کشورهای اصلی طرف معامله معرفی می‌شوند و مجوزها و تعرفه‌ گمرکی واردات و ترخیص ضایعات مس توضیح داده خواهد شد. همچنین لیست کارخانجات مصرف کننده ضایعات مس وارداتی و خدمات تخصصی «ایران ضایعات» در زمینه خرید، فروش و قیمت ‌گذاری ضایعات این فلز ارزشمند ارائه می‌گردد.

مجوزهای واردات و صادرات ضایعات مس به ایران

صادرات و واردات ضایعات مس به ایران بدون دریافت مجوزهای مربوطه امکان ‌پذیر نیست. این مجوزها تضمین می‌کنند که ضایعات صادراتی و وارداتی سالم، قابل بازیافت و بدون خطر آلودگی باشند. نهادهای مجوز دهنده و نوع مجوزهای لازم عبارتند از:

• سازمان حفاظت محیط زیست:

این سازمان مسئول تضمین سلامت محیط زیست است و بررسی می‌کند که ضایعات صادراتی و وارداتی دارای آلاینده‌های خطرناک نباشند.

• وزارت صنعت، معدن و تجارت:

این وزارتخانه تأیید می‌کند که واردات ضایعات مس با نیاز واقعی صنایع داخلی همخوانی دارد و بازار را تحت کنترل نگه می‌دارد.

• گمرک ایران:

برای ترخیص قانونی ضایعات مس، گمرک اسناد و مدارک واردات را بررسی می‌کند تا از تطابق کالا با مقررات اطمینان حاصل شود. این مجوز شامل بررسی وزن، نوع ضایعات و ارزش دلاری محموله است و نقش مهمی در جلوگیری از ورود کالاهای غیر مجاز ایفا می‌کند. آگاهی از تعرفه گمرکی واردات ضایعات مس برای وارد کنندگان اهمیت بالایی دارد تا محموله‌ها به ‌صورت قانونی و بدون مشکل از گمرک ترخیص شوند. کد تعرفه(HS code) قراضه و ضایعات مس ۷۴۰۴۰۰ می باشد و بر اساس قوانین جاری، مشمول ۴ درصد حقوق ورودی و ۸ درصد مالیات بر ارزش افزوده است.

• سازمان ملی استاندارد و وزارت بهداشت:

بسته به نوع ضایعات مس، ممکن است نیاز به دریافت مجوز استاندارد یا بهداشت وجود داشته باشد. این مجوزها تضمین می‌کنند که صادرات و واردات ضایعات مس با الزامات ایمنی و بهداشتی هماهنگ باشد و هیچ خطری برای سلامت کارگران یا مصرف‌ کنندگان ایجاد نشود.

در مجموع، دریافت مجوزهای قانونی از نهادهای مربوطه پیش ‌نیاز واردات و صادرات ضایعات مس در ایران است و تضمین می‌کند که این فرآیند به شکل ایمن، قانونی و مطابق استانداردهای صنعتی و زیست ‌محیطی انجام شود. رعایت این مجوزها نه‌ تنها سلامت محیط زیست و صنایع داخلی را حفظ می‌کند، بلکه امکان ترخیص سریع و بدون مشکل محموله‌ها را فراهم می‌آورد.

آمار و روند صادرات و واردات ضایعات مس ایران در سال های اخیر

بررسی دقیق آمار و اطلاعات تجارت ضایعات مس ایران، سبب درک بهتر از وضعیت بازار و تصمیم ‌گیری‌های تجاری آگاهانه می شود. ارائه جدول‌ها و نمودارهای مرتبط با واردات و صادرات ضایعات مس، امکان مشاهده تغییرات سالانه  در زمینه حجم معاملات و ارزش دلاری این تجارت را فراهم می‌کند.

نمودارهای زیر روند سالانه واردات و صادرات ضایعات مس ایران را نشان می‌دهند و تصویر واضحی از حجم و ارزش معاملات در طول سال‌ها ارائه می‌کنند. این نمودارها کمک می‌کنند تا تغییرات بازار به شکل بصری و قابل فهم برای خواننده قابل مشاهده باشند.

داده‌ها نشان ‌دهنده کاهش چشمگیر در واردات و صادرات مس طی این دوره هستند. حجم واردات از 6.6 میلیون کیلوگرم در سال 1385 به صفر در سال‌های اخیر رسیده و صادرات نیز از 8.9 میلیون کیلوگرم به سطوح ناچیز یا صفر کاهش یافته است. در ادامه، تغییرات را در پنج دوره کلیدی بررسی می‌کنیم.

• 1385 تا 1387:

در این بازه زمانی، حجم واردات ضایعات مس با کاهش 73 در صدی از 6641 تن به 1732 تن رسید. عمده دلایل این افت عبارتند از رکود اقتصادی جهانی در سال ۲۰۰۸ میلادی که تقاضای صنعتی ایران را تضعیف کرد و انگیزه وارد کنندگان برای انبار سازی و واردات را کاهش داد. هم‌ زمان رشد تولید داخلی، نیاز به واردات ضایعات جهت بازیافت را کاهش داد. علاوه بر این، سیاست‌های حمایتی دولت از تولید داخلی باعث شد واردات محدودتر شود و وارد کنندگان با احتیاط بیشتری عمل کنند. صادرات نیز در این بازه زمانی به شکل چشمگیری سقوط کرد که این کاهش را می‌توان عمدتاً به کاهش تقاضای بازارهای همسایه مثل ترکیه و عراق و تأثیر رکود جهانی نسبت داد.

• 1387تا 1388:

در این بازه زمانی کوتاه شاهد افزایش موقت واردات بودیم که واردات ضایعات مس از حدود 1732 تن به 2221 تن افزایش یافت.  این افزایش موقت به‌ دلیل بهبود نسبی شرایط پس از رکود جهانی و نیاز صنایع داخلی به مواد ارزان‌تر بود؛ واحدهای کوچک بازیافت ترجیح دادند ضایعات را وارد کنند و از خرید کاتد گران ‌قیمت صرف نظر کردند. صادرات ضایعات مس  در این دوره تقریباً ثابت باقی ماند. بازارهای خارجی هنوز کامل بهبود نیافته بودند، بنابراین مازاد قابل ‌توجهی برای صادرات شکل نگرفت و بخش زیادی از تولید داخل برای مصرف در کشور باقی ماند.

• 1388تا 1390:

 در این بازه حجم واردات ضایعات مس حدود 63 درصد کاهش یافت. اصلی‌ترین علت این افت، تشدید تحریم‌های بین‌المللی از سال ۲۰۱۰ بود که دسترسی به ارز، خدمات بانکی و حمل‌ و نقل را دشوار کرد و هزینه واردات را 30 تا 50 درصد افزایش داد. هم ‌زمان افزایش تولید داخلی نیاز به واردات ضایعات را کاهش داد. صادرات ضایعات مس نیز در این دوره عملاً متوقف شد که دلیل اصلی این توقف، محدودیت‌های بانکی و کشتیرانی ناشی از تحریم‌ها بود که خریداران خارجی را از معامله با طرف‌های ایرانی منصرف کرد و ریسک تحریم ثانویه باعث شد شرکت‌های خارجی از خرید اجتناب کنند.

• 1390 تا 1391:

طی سال های 1390 تا 1391 واردات از حدود 814 تن به 2258 تن افزایش یافت. دلیل اصلی این رشد این بود که شرکت‌ها با آینده ‌نگری خرید کردند تا در مقابل تشدید تحریم‌ها و کمبود مواد اولیه در آینده ذخیره داشته باشند. به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی و حمل ‌و نقل، صادرات در این دوره عملا صفر بود.

• 1391 تا 1403:

 در این دوره واردات ضایعات مس به ‌طور تدریجی از 2258 تن به صفر کاهش یافت. اصلی‌ترین دلایل شامل تحریم‌های شدید ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴، افزایش تولید داخلی و خروج آمریکا از برجام بودند. افزایش جزئی واردات در ۱۴۰۰ نیز به دلیل قیمت بالای جهانی مس و تقاضای پسا کرونا رخ داد، اما از ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ واردات عملاً صفر باقی ماند. صادرات ضایعات مس در این دوره نوسانی بود. در ۱۳۹۴ به دلیل گشایش موقت برجام و قیمت جهانی پایین حدود ۲۰۱ تن ضایعات مس صادر شد. در سال ۱۳۹۸ به دلیل صادرات غیر مستقیم از طریق واسطه‌های خارجی صادرات ضایعات مس افزایش یافت. پس از آن، به ‌ویژه از ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳، صادرات رسمی تقریباً متوقف شد. هرچند ممکن است بخشی از صادرات غیر رسمی ثبت نشده باشد.

همانطور که مشاهده کردید واردات و صادرات ضایعات مس ایران از ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۳ روندی نزولی و ناپایدار داشته است. کاهش واردات و نوسان صادرات عمدتاً به تحریم‌ها، افزایش تولید داخلی، رکود اقتصادی و تغییرات قیمت جهانی مس مرتبط است و نشان می‌دهد بازار ضایعات مس ایران به شرایط داخلی و بین ‌المللی حساس است.

مقاصد و مبادی صادرات و واردات ضایعات مس ایران

شناخت کشورهای مبدا و مقصد واردات و صادرات ضایعات مس ایران، به درک بهتر جریان‌های تجاری و برنامه ‌ریزی اقتصادی کمک می‌کند. بررسی این کشورها نشان می‌دهد که کدام بازارها نقش کلیدی در تأمین مواد اولیه و توسعه صادرات ایفا می‌کنند و امکان تحلیل فرصت‌ها و چالش‌های بازار فراهم می‌شود.

بر اساس داده های موجود، طی سال های اخیر(1397-1403) بیشترین میزان واردات ضایعات مس به ایران از کشور ونزوئلا با 18 تن صورت گرفته است. بیشترین میزان صادرات ضایعات مس از ایران نیز به کشور ترکیه با 239 تن و امارات متحده عربی با 105 تن بوده است.

کارخانه‌های مصرف‌ کننده ضایعات مس وارداتی در ایران

صنعت مس در ایران یکی از بخش‌های حیاتی اقتصاد کشور است. ایران حدود ۴٪ از ذخایر جهانی مس را در اختیار دارد، با این حال، به دلیل تقاضای بالای صنایع مختلف مانند الکترونیک و ساخت ‌و ساز، برای کاهش هزینه‌ها و افزایش بازیافت به واردات ضایعات مس متکی است. کاربردهای صنعتی ضایعات مس بسیار متنوع است اما بیشترین مصرف ضایعات مس در کارخانه‌های ذوب، ریخته‌گری و تولید مفتول صورت می‌گیرد.

لیست مهم ترین کارخانجات مصرف کننده قراضه و ضایعات مس وارداتی در جدول زیر آمده است.

کارخانه‌های ذوب، ریخته‌گری و تولید مفتول در ایران بخش عمده ضایعات مس وارداتی را فرآوری می‌کنند و آن را به محصولات قابل استفاده مانند سیم، کابل و شمش تبدیل می‌کنند. این روند باعث افزایش بهره‌وری منابع و حمایت از زنجیره تولید داخلی مس می‌شود.

نقش ایران ضایعات در بازار داخلی ضایعات مس

در این مقاله روند صادرات و واردات ضایعات مس ایران، مقاصد و مبادی اصلی تجارت، نقش کارخانه‌های داخلی در مصرف ضایعات و الزامات قانونی آن بررسی شد. هرچند واردات و صادرات ضایعات مس در گذشته نقش پر رنگی داشت، اما در سال‌های اخیر به ‌دلیل تحریم‌ها و رشد تولید داخلی، سهم آن کاهش یافته است. در مقابل، بازار داخلی امروز اهمیت بیشتری دارد و به ‌عنوان منبع اصلی تأمین مواد اولیه صنایع بازیافت و تولید شمش و مفتول عمل می‌کند. در این مسیر، ایران ضایعات به‌ عنوان مرجع معتبر قیمت ‌گذاری انواع ضایعات در کشور، با اعلام  ‌قیمت روز ضایعات مس نقش مهمی در شفافیت بازار و ایجاد ثبات در معاملات ایفا می‌کند. این وب‌ سایت همچنین با خدماتی همچون ثبت آگهی خرید و فروش، برگزاری مزایده  و راه اندازی بنگاه آنلاین ، به کسب ‌و کارها کمک می‌کند تا در سراسر کشور دیده شوند، حجم معاملات خود را افزایش دهند و سود بیشتری از بازار ضایعات به دست آورند. اگر شما هم در حوزه خرید و فروش ضایعات فعالیت دارید، همین امروز به ایران ضایعات بپیوندید و از فرصت‌های این بازار بزرگ بیشترین بهره را ببرید.