جداسازی ضایعات پلاستیک به روش دستی

جداسازی دستی پلاستيک ها روشی برای شناسايی مشخصات ضايعات متفاوت توسط "چشم آشنا به اين روش" است، در حالی كه پلاستيک های مختلف در تسمه نقاله در حال حركت عبور می كنند. البته جداسازی دستی پليمرها در دنيا روشی غيركارآمد و با دقت پايين محسوب ميگردد. ضمنا كار پر زحمتی است و افزايش هزينه های كارگری نيز اين نوع جداسازی را از لحاظ اقتصادی بی ارزشتر می نمايد. علاوه بر اين محصولاتی كه از اين روش توليد می شوند عمدتا كاربری های محدودتری دارند و در توليد محصولات ارزان استفاده می شوند چرا كه امكان رخ دادن خطای انسانی در اين روش بالا است.

نكته حائز اهميت در مورد اين روش آن است كه در كشور عزيزمان روش بسيار متداولی می باشد و متاسفانه بسياری از كارگاه های ما حتی فاقد تسمه نقاله ابتدايی و اوليه برای جداسازی دستی می باشند. جداسازی در اين كارگاه ها توسط نيروی انسانی و بوسيله مخازن بزرگی كه در جلوی هر كارگر گذاشته می شود، انجام ميگردد. روش ديگر اين است كه ضايعات بر روی زمين ريخته می شوند و هر كارگر مسئول جداكردن يك رنگ و يا يك نوع از پلاستيك می باشد. بنابراين همانطور كه ملاحظه می نماييد اين روش بسيار زمانبر و غير اقتصادی به شمار ميرود.
در حالی كه استفاده از تسمه نقاله می تواند حداقل به سهولت و سرعت كار كمک بسزايی نمايد.

چندين نوع دستگاه تسمه نقاله وجود دارد(شکل 1-1)

1. تسمه نقاله ثابت 
2. تسمه نقاله متحرك ساده 
3. تسمه نقاله متحرك بالکن دار 
4. جداكننده مخصوص پسماند شهری

شکل 1-1 تسمه نقاله ثابت, متحرك ساده و متحرك بالكن دار

شکل 1-2 جداكننده با جايگاه جداسازی برای پسماند شهری خشک

طبق مشاوره هايی كه با صاحبان اين كارگاه ها انجام شده است، اغلب از موقتی بودن اين كارگران و عدم آشنايی آنها با پلاستيک ها شكايت می كنند. لذا هر صاحب كارگاه مي بايست مدت زمانی را جهت آموزش اين نيروها اختصاص دهد علاوه بر اين موارد مطمئن نبودن از تداوم اين همكاری، خطر پذيری استفاده از نيروی انسانی را افزايش می دهد .كه آيا اين همكاری تدوام خواهد داشت يا خير. لذا پيشنهاد می گردد با استفاده از دستگاه ها در حد امكان استفاده از نيروی انسانی را به حداقل برسانيد.

علائم اختصاري و موارد كاربرد

انجمن پلاستيك در سال ١٩٨٨ براي شناسايي پلاستيك ها اين علائم را پايه گذاری كرد. اين موضوع موجب جداسازی موثر پلاستيک ها می گردد زيرا براي بازيافت نياز به جداسازی دارد. برخی از اين كدها اختصاصا نشانگر يك نوع پلاستيک می باشد مانند كد ١ . و برخی نشانگر چند نوع پلاستيک می باشد مانند كد٧.

اين علائم از شماره ١ تا شماره ٧ در درون يك مثلث می باشند.كه ضلع پايين آن نام پلاستيك درج شده است.

يكی از راه های شناسايی پلاستيک ها در فرايند جداسازی روی تسمه نقاله استفاده از كد و همچنين نوع محصولی است كه از آن پلاستيك ساخته شده است. براي مثال PET پلی اتيلن ترفتالات (بطری های يكبار مصرف)، PS پلی استايرن (معروف به كريستال جهت ظروف شفاف در بسته بندی نظير جعبه شكلات و جعبه سی دی)، PVC پی وی سی (لوله پليكا، سفره ها،كفپوش ها)،PP پلی پروپيلن (ظروف بسته بندی لبنيات، سلفون ها و گونی ها)، HDPE پلی اتيلن سنگين (ظروف بادی برای بسته بندی شير و شوينده ها، پالت ها) و (ABS پلاستيك های لوازم خانگی). 

يك مثال ازجداسازی دستی پلی وينيل كلرايد و پلی اتيلن ترفتالات

علاوه بر اينكه در انتهای بطری های PVC كد بازيافت ٣ و انتهای بطری های PET كد بازيافت ١ حك شده است از روش های ديگری نيز برای تشخيص اين دو مي توان استفاده كرد. بطری های PVC كه با قالب گيری دمشی تهيه شده اند دارای خطوط عمودی تزريق در كنارشان می باشند در حاليكه بطری های PET تنها دارای يك نقطه تزريق در انتها می باشند. همچنين بطری های PVC ته رنگ مايل به آبی دارند در حاليكه بطری های PET بيرنگ هستند .PVC تميز در اثر قرار گرفتن در تنش و فشرده شدن به سفيدی متمايل می شود در حالی كهPET تحت تنش اين رفتار را ندارند. همچنين در زير نور ماورای بنفش نيز رنگ بطری های PET  و PVC  متفاوت است.

منبع : روش های جداسازی ضایعات پلاستیک             

تالیف : مهندس سيده فاطمه ميرخليل زاده ارشادي