بازیافت مس از قراضه
آیا می دانید مس با خاصیت درخشان همراه است ، یکی از این واقعیت ها این است که کیفیت این فلز حتی پس از بازیافت برای بسیاری از مواقع رو به زوال نمی رود؟ بازیافت مس به ویژه با توجه به مزایای آن در کاهش انرژی و همچنین میزان تولید مورد نیاز هنگام استخراج فلزات از سنگ معدن می باشد . یکی از کمترین فلزات سنگین موجود در زمین ،مس می باشد که در حقیقت ، این یکی از اصلی ترین دلایلی است که اغلب قیمت قراضه مس در تمام طول سال زیاد است.
مس به شکل بنیادی خود می تواند چندین دور بازیافت را بدون به خطر انداختن کیفیت اصلی آن طی کند. جدا از ایجاد سیم مسی که به 100٪ مس خالص و اصلی احتیاج دارد ، سایر کالاهای مبتنی بر مس می توانند از مس بازیافت شده تولید شوند.
روش های بازیافت مس
بازیافت مس از قراضه های آن به دو روش بازیافت برای استفاده مستقیم و روش ذوب و تصفیه انجام میشود.
بازیافت مس به روش مستقیم
در روش بازیافت برای استفاده مستقیم، قراضه با خلوص بالا که از فرآیند تولید اصل شده و به تصفیه بیشتر نیاز ندارد و به طور مستقیم قابل بازگشت به کورههای ذوب است. مثلاً قراضه داخلی که شامل کاتدها یا آندهای معیوب است، از مرحله تصفیه الکترولیتی برای ریختهگری مجدد آند به کوره آندی بازگردانده میشود. علاوه بر این، در مرحله پیش از ساخت و تولید قطعه نهایی، زائدههای برشکاری یا محصولات معیوب به عنوان قراضه به واحدهای ریختهگری مرتبط برگشت داده میشود. قراضه جدید مانند قطعات دورریز سیم و کابل، توسط واحدهای جمعآوری قراضه جمعآوری میگردد. ضایعات مس غیرآلیاژی نیز در صورتی که خلوص آن برای استفاده مستقیم به حد کافی بالا باشد، به واحد ریختهگری انتقال مییابد. معمولاً قراضههای برنجی یا برنزی به واحدهای شمش ریزی برگردانده میشوند تا به صورت آلیاژهای جداگانه ریخته گری شود. این محصول قابل عرضه به واحدهای ریخته گری است. روش بازیافت برای استفاده نیاز به ذوب و تصفیه را حذف میکند، زیرا جنس قراضه قابل تشخیص بوده و برای استفاده مجدد در همان کاربرد قبلی آماده میشود.
بازیافت مس به روش ذوب و تصفیه
قراضههای با خلوص کمتر بسته به میزان ناخالصیها به واحد تصفیه آتشی، کوره آندی، واحد حل ازی ثانویه یا کوره ذوب انتقال مییابند. قراضه مس به دست آمده از صنایع الکترونیک، ارتباطات و سایر صنایع حساسیت بالاتری داشته و قابلیت بازیافت به روش بازیافت برای استفاده مستقیم را ندارد. بنابراین بایستی روی این قراضهها ذوب و تصفیه مجدد انجام شود. زیرا میزان ناخالصیها (فلزات گرانبها، پلاستیک و سایر فلزات) در آنها بیشتر است. جمعآوری، طبقه بندی و جدایش این قراضهها بسیار پیچیدهتر از روش بازیافت برای استفاده مستقیم است. البته انگیزهی اصلی در بازیافت قراضههای الکترونیکی، دستیابی به فلزات گرانبها و به ویژه طلای موجود میباشد. با این وجود به سبب دستیابی به فناوریهای نوین، مقدار طلای مورد استفاده در این صنایع نسبت به گذشته کمتر است. مثلاً برخی تولید کنندگان از پالادیم و سایر فلزات ارزانتر به جای طلا استفاده میکنند. لذا در واحدهای ذوب مس، همراه با بازیافت این دسته از قراضهها بازیابی فلزات گرانبها نیز انجام میشود.
طراحی مراحل جمعآوری، طبقه بندی و فرآوری قراضههای حاوی مس به نحوی است که با مراحل مختلف موجود در تولید مس تصفیه شده از منابع اولیه مطابقت داشته باشد. بدین منظور میتوان از مراحل زیر استفاده نمود:
ـ روشهای طبقه بندی و آماده سازی به منظور آماده سازی قراضه و دستیابی به فرآوری بیشتر
ـ ذوب در کوره با هدف دستیابی به مس با خلوص 90-70 درصد (مس سیاه یا مس خام)
ـ تصفیه با اکسیداسیون در کنورتر برای تهیه مس با خلوص 98-96 درصد
ـ تصفیه کورهای تا دستیابی به مس با خلوص 99.5-98 درصد و ریختهگری آند
ـ تصفیه الکتریکی آندها به منظور دستیابی به مس با خلوص 99.9 درصد
فناوریهای طبقه بندی و آماده سازی
مواد حاصل از ضایعات لولهکشی تقریباً تمیز بوده و به طبقه بندی نیاز ندارند. مس موجود در قراضههای حاصل از صنایع الکترونیک، خودرو و ارتباطات با بسیاری مواد دیگر همراه است و میبایست مراحل طبقهبندی و آماده سازی را پشت سر بگذارد. این مراحل میتواند شامل فرآیندهای زیر باشد.
طبقه بندی دستی : این روش مبتنی بر جدایش اجزای مختلف از ضایعات رادیاتور و قطعات الکترونیکی با دست است. برخی اوراق کنندههای خودرو و دیگر ماشین آلات، دستههای سیم مسی را به منظور فروش به واحدهای بازیافت مس جدا میکنند. با اوراق نمودن اجزای الکترونیکی مانند کامپیوتر، تلفن و غیره برخی قطعات آنها استفاده مجدد شده و برخی مواد آنها به واحدهای بازیافت فروخته میشود. همچنین صفحات مدار چاپی و سایر قطعات دارای مس و فلزات گرانبها نیز برای فرآوری بیشتر به واحدهای بازیابی فروخته میشوند.
خردایش : علی رغم آنکه در برخی موارد جدایش سیمهای مسی موجود در قراضه خودرو و سایر دستگاهها قبل از مرحله خردایش صورت میگیرد، عمده مس از واحد ASR بازیافت میشود.
جدايش با جريان گردابي : در برخي از واحدهاي خردايش خودرو از روش جريان گردابي براي جدايش مس از ASR استفاده ميشود. برخي جداكنندههای فلزات غيرآهني نيز از اين روش براي بازيابي فلزات غيرآهني شامل مس از ASR بهره ميگيرند.
جدايش با واسط سنگين : در برخي واحدهاي خردايش نيز از روش جدايش با واسط سنگين براي بازيافت مس از ASR استفاده ميشود.
برش سيم: منابع مس با خلوص بالا ASRهای ضایعات سيم و كابل است. انواع معمول سيم كه مس از آنها بازيابي ميشود عبارتند از رشته سيمهاي به كار برده شده در ساختمانها، تجهيزات و كابلهاي برق، انواع كابلهاي ارتباطي، خودروها، كشتيها و معادن. در عمليات برش سيم از فرايندهاي برش، جدايش مغناطيسي فلزات آهني، دانه بندی و تقسيم مواد به بخشهاي درشت، نرمه و غبار ميتوان استفاده كرد.
جدايش با هوا: هر يك از بخشهاي درشت، نرمه و غبار به روش جدايش با هوا فرآوري ميشوند تا از آن فلز تميز، فلز آزاد همراه با مقداري عايق (كه به جداكننده برگشت داده ميشود)، سيمهاي آزاد نشده با اندازه متوسط (كه به مرحله سوم كاهش اندازه برگشت داده ميشود) و عايق تميز بازيابي گردد.
گرد و غبار توليد شده در فرآيند بشر سيم به كمك فيلترهاي كيسهای و سيكلونها جمعآوري ميشود. حضور سرب و نقش آلايندگي آن از مشكلات بالقوهاي است كه بر صنايع برش سيم محدوديتهايي وارد ميكند. سرب در موادي مانند لحيم، رنگ دانهها و پايدار كننده عايقهاي پلاستيكي و پوششهاي محافظ يافت ميشود. معمولاً مس بازیافت شده از عمليات برش در واحدهاي نورد برنج، نورد لوله و نورد مفتول قابل استفاده است. از اين مس در واحدهاي تصفيه و براي مصارف ويژه كمتر استفاده ميشود.
روش تبريدي: در روش تبريدي كه روشي پرهزينه محسوب ميشود، از سرد كردن قطعات با نيتروژن مايع يا دي اكسيد كربن تا دماي كمتر از دماي تبديل نرمي به تردي ماده استفاده ميشود. سپس اين قطعات توسط ضربه خرد شده و مواد تشكيل دهنده آنها از يكديگر جدا ميشوند. در مرحله بعد از روشهاي معمول براي جدايش فلزات استفاده ميگردد. روش تبريدي براي قراضههايي مانند موتورهاي كوچك، ژنراتورها، مبدلها، صفحات مدار، ضایعات الكترونيكي، اجزاي الكتريكي با پوشش پلاستيكي و غيره مورد استفاده قرار ميگيرد.
نظرات کاربران :