پیشنهاداتی برای توسعه صنعت بازیافت پسماند

مقدمه

بازیافت پسماند، در واقع شامل مراحل و فرآیندهای متعددی است که پسماند مختلف مورد پردازش و فرآوری قرار می گیرند تا دوباره وارد چرخه تولید و مصرف گردند. به این ترتیب هم صرفه جویی در منابع مختلف از جمله انرژی و هزینه صورت می گیرد و هم از انتشار و رهاسازی این مواد در طبیعت جلوگیری می شود. کشورهای  زیادی تا کنون توانسته اند به موفقیت های قابل توجهی در این زمینه دست یابند. این در حالیست که برخی از کشورها همچنان، با ضعف های زیادی مواجه هستند. کشور ما تقریباً بخشی از مسیر را طی کرده و برای موفقیت های بیشتر، نیاز است که مسیر طولانی تری را سپری کند. در همین راستا برخی از پیشنهادات برای توسعه صنعت بازیافت پسماند ارائه می گردد.

به کارگیری علم اقتصاد رفتاری برای تفکیک و بازیافت پسماند

اولین پیشنهادی که می تواند به کاهش ناهمواری های مسیر توسعه صنعت بازیافت پسماند در کشور ما و سایر کشورها کمک کند، بهره مندی از علم اقتصاد رفتاری است. به زبان ساده تر باید بستری مناسب برای این کار فراهم شود. تفکیک پسماند در مبدأ و جداسازی آن که در مقالات مختلف این سایت هم به وفور مورد تأکید قرار گرفته است، از جمله این بسترها می باشد.

علم اقتصاد رفتاری، همان طور که از نامش مشخص است، با رفتار افراد مرتبط است. در واقع اقتصاددانان، علم اقتصاد و روانشناسی را با هم تلفیق کرده و به کمک آن بر رفتار افراد اثر می گذارند. این علم توسط شهرداری ها در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته است.

تشویق و ترغیب شهروندان به کاهش تولید پسماند و تفکیک زباله در مبدأ از اهداف اقتصاد رفتاری در حوزه پسماند است. اعمال چنین اقتصادی بی شک، برای کشور ما نه تنها کارساز بلکه ضروری است. کشوری که متاسفانه فقط بالغ بر 35 میلیون تن پسماند مواد غذایی در طول یک سال تولید می کند. سایر پسماند نیز حجم بالایی دارند. در برخی از کشورها، اقدامات جالب توجهی در این خصوص انجام می شود. به عنوان مثال توزیع رایگان کیسه ها و سطل های زباله.

بهره مندی از کارشناسان در این حوزه، می تواند نتایج ارزشمندی را ایجاد کند.

استفاده از متدهای مختلف آموزشی و اطلاع رسانی

امروزه تقریباً اکثر قریب به اتفاق افراد و اقشار جامعه از گوشی های هوشمند بهره مند هستند و در انواع شبکه های اجتماعی عضویت دارند. این یعنی بهترین فرصت برای ارائه آموزش ها و اطلاع رسانی ها در رابطه با مدیریت و بازیافت پسماند. به این ترتیب، زیرساخت های فرهنگی برای این کار ایجاد می شود. کودکان و نوجوانان، بهترین قشر جامعه هستند که به کمک آنها و از طریق فرهنگ سازی، می توان سطح اطلاعات خانواده ها را در این خصوص بالا برد. ژاپن دقیقاً همین سیاست را در پیش گرفت و امروزه به عنوان یکی از کشورهای موفق در بازیافت پسماند و همچنین مدیریت آن شناخته می شود.

الگو گرفتن از تجارب کشورهای موفق

همان طور که در ابتدای مطالب اشاره شد، کشورهای مختلف به دستاوردهای مطلوبی دست یافته اند. الگوبرداری از آنها در این رابطه، از دیگر پیشنهادات برای توسعه صنعت بازیافت در کشور ما خواهد بود. سوئیس، کانادا، آلمان، ژاپن و استرالیا از جمله کشورهایی هستند که پرچم خود را بالا نگه داشته اند و نهایت بهره را از پسماندهای تولیدی در کشورشان و حتی گاهاً پسماندهای وارداتی می برند. 

استقبال و حمایت از طرح های پژوهشی و پایان نامه های دانشگاهی

یکی از نقاط ضعف کشور ما در صنایع مختلف، عدم ارتباط صنعت و دانشگاه است. میلیاردها تومان هزینه برای آموزش نیروهای متخصص در دانشگاه ها صرف می شود. اما متاسفانه در صنعت از تحقیقات و پژوهش های دانشگاهی استفاده نمی شود. در حالی که محققان و دانشجویان زیادی در بخش های مختلف صنعتی، تحقیق و تفحص می کنند و نتایجشان بدون استفاده می ماند.

در بسیاری از کشورهای صنعتی، ارتباط تنگاتنگی بین صنعت و دانشگاه وجود دارد و به همین دلیل توانسته اند پیشرفت کنند. در حوزه بازیافت پسماند نیز توجه به نتایج تحقیقات دانشگاهی، پیشنهادی است که سازمان مدیریت پسماند و مسئولان ذی ربط باید به آن توجه ویژه داشته باشند.

وضع قوانین جدید

مدیریت پسماند و به دنبال آن توسعه بازیافت نیازمند وضع قوانین جدیدی است که با شرایط فعلی جامعه هم خوانی داشته باشد و افراد زیادی را برای مشارکت در این کار درگیر نماید. از طرفی دولت می تواند قوانینی مبنی بر معافیت های مالیاتی برای شاغلین در این زمینه در نظر بگیرد و موانع موجود برای احداث کارخانه های بازیافت را برطرف سازد.