بازیافت فلز روی
بازیافت فلز روی : با توجه به حجم تولید بسیار بالای روی، قیمت آن نسبتاً پایین است. کاربرد عمده روی به عنوان فلز فداشونده در پوششهای گالوانیزه میباشد. فلز روی با صرفهترین عامل برای حفاظت فولاد در برابر خوردگی محسوب میشود. لذا حدود دو سوم روی در تولید صفحات فولادی گالوانیزه به کار میرود. صنایع خودروسازی بازار عمده فولادهای گالوانیزه محسوب میشوند. در خودروهای جدید به طور متوسط بیش از 50 درصد صفحات فولادی گالوانیزه هستند.
به طور کلی ماهیت کاربردی گسترده روی به عنوان عامل حفاظتی در خوردگی باعث شده بخش عظیمی از روی مورد استفاده هدر میرود. منابع ثانویه که در آنها بازیافت روی صورت میگیرد، شامل قراضه ریختهگری تحت فشار، زائدههای برشکاری، تختالهای ریخته گری تحت فشار و کف روی هستند. روی همچنین ماده ای است که به طور گسترده در بسیاری از آلیاژها مورد استفاده قرار می گیرد معمولاً در برنج ،البته نظر به بازیافت مستقیم قراضههای برنج و برنز به صورت آلیاژهای آنها، روی موجود در این آلیاژها کمتر بازیابی میشود.
روی نسبتاً زیاد بازیافت می شود. در جایی حدود 80٪ روی استفاده شده بازیافت می شود. با این حال ، این هنوز هم بسیار کمتر از برخی فلزات دیگر است! به عنوان مثال فولاد تقریباً 100٪ بازیافت می شود هیچ فولاد ساختاری قابل استفاده مجدد به هدر نمی رود.
روی بیشتر اوقات به عنوان یک عنصر اضافه شده به سایر فلزات ، یا به آلیاژهایی مانند برنج و یا به عنوان روکش فولاد گالوانیزه ، پیدا می شود از این رو فلز روی به جای خرید و فروش با نام "روی" ، با نام ماده جدید خریداری و فروخته می شود.
روشهای متداول بازیافت
قراضه منتقل شده به فرایند ثانویه تولید شمش روی ، قراضه ریختهگری برگشت داده شده و سایر مخلوطهای قراضه فلزی حاوی روی است. پیش عملیات صورت گرفته بر روی قراضه شامل آماده سازی، گداز تفریقی و انحلال است. در عملیات آماده سازی، ضایعات روی بر اساس عیار روی و فرایند بعدی مورد نیاز به صورت دسته طبقه بندی میشود. همچنین در مرحله تمیز کاری با حذف مواد خارجی و بهبود کیفیت محصول، بازده افزایش مییابد. مرحله خردایش، جدایش روی از آلایندهها را تسهیل میکند. از روش سرند کردن و طبقه بندی با هوا جهت تغلیط روی و افزایش بازده فرآوری استفاده میشود. برخی واحدهای خردایش خودرو نیز از روش جریان گردابی یا جدایش با واسط سنگین برای جدایش روی از ASR استفاده میکنند. در کوره گداز تفریقی، قراضه حاوی روی و سایر فلزات تا دمای تقریبی 360 درجه سانتی گراد گرم میشود. در این دما روی ذوب میشود در حالی که سایر فلزات ذوب نمیشوند. روی مذاب کف کوره جمع شده و خنک میشود و قراضه باقی مانده نیز خنک شده و جدا میگردد. این قراضه با سایر روشهای فرآوری تحت عملیات قرار میگیرد. روی همچنین از گرد و غبار، محلولهای خروجی از فرایند و پساب اسیدی معدن قابل بازیابی است.
شایان ذکر است ذوب قراضه فولاد حاوی روی (فولاد گالوانیزه) در کورههای قوس الکتریکی سبب تولید گرد و غباری میشود که حاوی حدود 25 درصد روی و اکسید روی است. عملیات روی این گرد و غبار به جهت قرارگیری آن در محدوده باطلههای خطرناک ضروری است. البته بازیافت گرد و غبار در کورههای قوس الکتریکی به عنوان منبع ثانویه روی نیز حائز اهمیت است. در برخی مراکز اسقاط خودرو پس از تفکیک قطعات ریختهگری تحت فشار روی، آنها را به تولید کنندگان آمیژان یا کارخانههای ریختهگری تحت فشار منتقل میکنند تا دوباره ذوب و ریختهگری شوند. با این حال عمده روی موجود در قراضه خودرو ، از پسماند حاصل از خردایش خودرو بازیابی میشود. علیرغم اینکه بخش عمده ضایعات برنج به صورت مسقتیم بازیافت میشود، مقداری از آن به صنایع اولیه و ثانویه مس انتقال مییابد. لذا روی موجود در مات اولیه یا کنورتور ثانویه پس از اکسیداسیون به سرباره و یا به جریان خروجی منتقل میشود. بازیابی روی از این سرباره یا غبار توجیه اقتصادی ندارد.
نظرات کاربران :