توليد مقوای چاپی و مقوای جلدی

توليد مقوای چاپی و مقوای جلدی از ضایعات کاغذ :  امروزه توليد مقوا از طريق آسياب کردن ضایعات کاغذ و تبديل آن به خمير کاغذ به دست می آيد. توليد مقوا از طريق دو نوع ماشين: ماشين های گردآبکشی و ماشين های اتوماتيک صورت می گيرد. در اين ماشين جداسازی مقوا از سيلندر به روش دستی صورت می گيرد به همين دليل به مقوای دستی معروف است. در حالی که در ماشين های اتوماتيک جداسازی مقوا از سيلندر به صورت اتوماتيک هدايت می شود به همين جهت اين نوع مقوا را ماشينی می نامند. 

توليد مقوای دستی :

توليد مقوا در ماشين های گردآبکشی دو مرحله است. مرحله اول خمير کاغذ به لايه های نازک کاغذ به حالت خيس بر روی هم قرار می گيرند و توسط نوردهای پرس (آب گيری) می شوند. مرحله دوم ورقه های نازک کاغذ آب گيری شده توسط تسمه های نمدی به دور سيلندر هدايت و پيچيده می شوند تا زمانی که لايه های کاغذ، ضخامت مورد نظر مقوا را تأمين کنند. معمولاً تعداد لايه های کاغذ در اين روش از ٣٤ لايه تجاوز نخواهد کرد.

قابل توجه است که طرف چسبيده به سيلندر سطحی صاف تر از سطح روئی که ناآرام است دارد. توليد مقوا روی ماشين های گرد آبکشی به مهارت کارگر برش دهنده و جداسازی مقوا از روی سيلندر ماشين دارد. از آنجايی که دور سيلندر مجهز به يک يا دو شيار برای برش دهی است اندازه مقوا به قطر سيلندر بستگی پيدا می کند. ١٠٠ سانتی متر و در يک سيلندر دو شياره حداقل اندازه مقوا در يک سيلندر يک شياره ١٤٠ ١٠٠ سانتی متری می باشد. ضخامت آن چنان محدوديتی ندارد می توان مقوای جلدی دو مقوای ٧٠ هم از ٥٠٠ تا ٨٠٠ گرم توليد شود. رنگ بيشتر مقواها خاکستری می باشد. در اين روش توليد به علت برداشت مقوا از روی سيلندر با دست و مرطوب بودن آن مقوا نياز به خشک شدن دارد. اوايل ورقه مقوای توليد شده مرطوب را در معرض هوای آزاد قرار می دادند تا خشک شود به همين دليل مقواهای توليد شده همگی موجدار می شدند، اما امروزه خشک کردن مقوا با دستگاه های خشک کن صورت می گيرد در نتيجه مقوای توليد شده صاف بوده و موجدار نمی شود.

توليد مقوای ماشينی :

توليد مقوا با ماشين های تمام اتوماتيک در دو مرحله توليد مقوای يک لايه و عمليات بعدی صورت می گيرد. مرحله اول توليد همانند کاغذ است با اين تفاوت که ميزان ورودی خمير به ماشين به نسبت زيادتر با تناسب ضخامت مقوای مورد نظر (گراماژ) است. لايه های ضخيم کاغذ توسط تسمه زيری و روئی به طرف نوردهای آب گير هدايت می شوند تا کاملاً آب لايه های کاغذ که مشخص کننده ضخامت مقوا است گرفته شود. و سپس به قسمت خشک کن ماشين هدايت می شوند. پس از خشک شدن کامل مرحله دوم آغاز می شود. مقوای توليد شده در قسمت انتهای ماشين که مجهز به غلطک های داغ است، سطح مقوا را اتو می زنند که آن را در اصطلاح ساتيناژ کردن (براق کردن) می نامند. سپس به قسمت برش طولی و عرضی هدايت تا به ابعاد مورد نظر برش و بسته بندی شوند.

دسته بندی مقواها : مقواها را پيش از اين به سه دسته تقسيم می کردند:

• مقواهايی که با به هم چسباندن کاغذهای ارزان قيمت و يا ضایعات کاغذ چاپی ساخته می شد.
• مقواهايی که با چسباندن کاغذهای خيس تازه از قالب درآمده درست می شد.اين نوع مقوا از مقوای نوع الف به مراتب بهتر بود.
• مقواهايی که از خمير ارزان قيمت، کناره های کاغذ و حتی دم قيچی يا پوشال های زايد چاپخانه درست می کردند.

امروزه اغلب جلدها از مقوا ساخته می شود. اين مقواها در وزن ها و ابعاد مختلف به فروش می رسد. مقواهای مخصوص صحافی را می توان از نظر نوع به چهار دسته تقسيم کرد:
الف) مقوای کنفی : مقوای کنفی، ضخيم و سياهرنگ است و از الياف کنف ساخته می شود. جنس اين مقوا عالی است و پس از صحافی محکم و خوب باقی می ماند.
ب) مقوای اليافی : مقوای اليافی که بيشتر جلدها را از آن درست می کنند، به وسيله ماشين و از الياف گوناگون ساخته می شود. خمير چوب، ضایعات کاغذ ، تراشه چوب و برخی از مواد زايد الياف گونه را مخلوط می کنند، و از آن ها مقوای اليافی درست می کنند. اگر چه اين نوع مقوا استحکام مقواهای نوع اول را ندارد، ولی از آن جا که اقتصادی تر است و برخی از انواع آن در عين ارزانی نسبی از استحکام کافی برخوردار است، بيشتر مورد استفاده قرار می گيرد. اما، در صحافی کتاب های گران بها بايد با احتياط از اين نوع مقوا استفاده کرد، زيرا کسب اطمينان از استحکام و دوام مواد ترکيبی آن به سادگی ممکن نيست.
پ) مقوای کاهی : مقوای کاهی، همان طور که از نامش بر می آيد، از کاه درست می شود و ارزان قيمت ترين نوع مقواست. مقوای کاهی نرم است، استحکام کافی را ندارد و به آسانی تاب برمی دارد. مقوای کاهی در صحافی کتاب مصرف ندارد. حتی برای صحافی کتاب های کم ارزش و ارزان قيمت هم مورد استفاده قرار نمی گيرد.
ت) مقوای چاپهای هنری : مقوای تهيه شده از پارچه های کهنه و دم قيچی، مقواهای تميزی هستند که از کيفيت خوبی برخوردارند. از اين نوع مقواها برای چاپ تزيينی و کارهای هنری و غيره استفاده می شود و به لحاظ گران قيمت بودن آن، کمتر برای صحافی کتاب به کار می رود.

ويژگی های سطح و لبه های مقوا

مقوای توليد شده ماشين های گرد آبکشی اصولاً از حالت خميدگی برخوردارند در حالی که مقوای توليد شده ماشين های اتوماتيک کاملاً صاف اند. مقوای توليد شده در ماشين های گردآبکشی يک رو ترک خورده و روی ديگر زبر است ولی مقوای توليد شده در ماشين های اتوماتيک دارای دو طرف کاملاً صاف است. لبه های مقوای توليد شده در ماشين های گردآبکشی نامنظم و رنجه رنجه است (به علت برش دهی با دست و جداسازی از روی سيلندر) ولی لبه های مقوای توليد شده در ماشين های اتوماتيک کاملاً صاف اند.

ويژگی ساختاری : مقواها از نظر ساختاری اصولاً به سه گروه دسته بندی شده اند.
الف) مقواهای چاپی : اين مقواها دارای ساختاری يک لايه اند و در ضخامت های مختلف (گراماژی) متفاوت توليد می شوند. ضخامت اين مقواها از ١٩٠ گرم تا ٤٥٠ گرم تجاوز نمی کنند.
ب) مقواهای جلدی : اين مقواها ساختاری چند لايه اند که در ضخامت های مختلف (گراماژی) توليد می شوند. ضخامت اين مقواها از ٥٠٠ گرم تا ٨٠٠ گرم و گاهی هم تا ١٠٠٠ گرم می رسد. معمولاً مقواهای جلدی را شماره بندی کرده اند بدين ترتيب از نيم يک يک و نيم دو الی شماره ده ميلی متر است.

ج) کارتن ها : کارتن ها از چسباندن تعداد مقواهای سه لايه يا لايه های کاغذهای گرافت به صورت صاف يا کنگره ای يک لايه ای و چند لايه ای به وجود می آيند. کارتن ها بنا به نوع ساختار خود به نام های مقوای کارتونی و فلوتی (فشنگی) معروف اند. معمولاً قهوه ای رنگ و نوع فلوتی شده با روکش کاغذ لمينت شده سفيد است. عمل لمينت کردن از طريق ماشين های کارتن سازی امکان پذير خواهد بود.