تاثیر نرخ انرژی بر تولید فلزات
با تشدید هزینه‌های تولید در صنایع فولاد، آلومینیوم، پتروشیمی و معدنی، فرمول فعلی نرخ گذاری گاز به مانعی ساختاری برای رقابت پذیری و توسعه صنعتی کشور تبدیل شده است. کارشناسان هشدار می دهند که ادامه این وضعیت نه تنها تولید را تهدید می کند، بلکه پایه های مالی دولت را نیز با خطر مواجه می سازد.
گاز، متغیر تعیین کننده در سرنوشت صنایع بزرگ
در اقتصاد ایران، گاز پس از نرخ ارز رسمی، دومین عامل مؤثر بر مسیر تولید و سودآوری صنایع محسوب می شود. وابستگی گسترده واحدهای صنعتی ـ از پتروشیمی ها که گاز خوراک اصلی آن‌هاست تا فولادسازانی که برای ذوب و احیای آهن به این حامل انرژی متکی هستند ـ موجب شده هر تغییر در قیمت یا دسترسی به گاز، اثر مستقیم بر هزینه تمام شده و رقابت صادراتی بگذارد.
به گفته کارشناسان، تداوم فرمول غیرواقعی نرخ گاز، می تواند نه تنها باعث افت تولید شود، بلکه با کاهش صادرات و مالیات صنعتی، کسری بودجه دولت را نیز افزایش دهد.
ضرورت بازنگری فوری در فرمول گاز
در دهه گذشته، بی توجهی به هزینه انتقال گاز از جنوب کشور تا مرزهای صادراتی، موجب شد نرخ خوراک و سوخت صنایع به طور غیرمنطقی بالا رود؛ سیاستی که توسعه پتروشیمی و سرمایه گذاری در بخش بالادستی گاز را متوقف کرد. امروز به نظر می رسد اصلاح فرمول گاز نه یک مطالبه بخشی، بلکه ضرورتی ملی برای حفظ تولید و اشتغال در کشور است.
تداوم وضعیت فعلی تهدیدی دوگانه برای تولید و بودجه
به عقیده کارشناسان، افزایش هزینه انرژی در صنایع بزرگ، حاشیه سود شرکت ها را کاهش داده و توان رقابت جهانی آن‌ها را در بازارهای فلزات از بین برده است. بنابراین اصلاح فرمول گاز منجر به کاهش هزینه تولید، افزایش صادرات و در نتیجه رشد پایدار درآمدهای دولت می شود.
افزایش نرخ گاز عملاً مزیت رقابتی ایران را در بازارهای منطقه ای فولاد و آلومینیوم نیز از بین برده است. در صنعت آلومینیوم چون بخش عمده برق مصرفی از گاز تأمین می شود، افزایش نرخ گاز هزینه برق را افزایش داده و به تبع آن بر تولید قطعات خودرو، بسته بندی و صنایع ساختمان اثر می گذارد.
پیامدهای گسترش بحران انرژی بر صنایع دیگر
صنایع سیمان، سرامیک، شیشه و معدن نیز بخش عمده انرژی خود را از گاز دریافت می‌کنند؛ هر افزایش در نرخ سوخت، بلافاصله بر قیمت نهایی کالا و تورم کالایی در بازار داخلی اثر می گذارد. این موضوع به ویژه برای صادرات غیرنفتی ایران چالش آور شده است، زیرا افزایش هزینه تولید باعث کاهش رقابت در بازارهای جهانی می‌شود.
اصلاح فرمول گاز، کلید نجات تولید و بودجه
کارشناسان اتفاق نظر دارند که فرمول فعلی قیمت گاز، مبتنی بر نرخ های صادراتی و هاب های اروپایی، با واقعیت اقتصاد ایران همخوانی ندارد. پیشنهادها شامل حذف نرخ های غیرمنطقی، لحاظ هزینه حمل و تعریف نرخ ترجیحی برای صنایع تولیدی است؛ اصلاحی که می تواند به کاهش هزینه تولید، رونق صادرات و تثبیت اشتغال منجر شود.
به باور تحلیلگران، اگر دولت هدف کنترل تورم و رشد پایدار را دنبال می کند، اصلاح فرمول نرخ گاز باید در اولویت سیاست گذاری صنعتی و بودجه ایران قرار گیرد.
نسرین دلاور
نظرات کاربران :