مراحل ساخت کاغذ: راهنمای جامع تولید کاغذ

کاغذ یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مواد در زندگی روزمره ماست که از نوشتن و چاپ گرفته تا بسته‌بندی و هنرهای دستی، در زندگی ما حضور دارد.  فرآیند ساخت کاغذ ، که یک فرآیند پیچیده و چند مرحله‌ای است، با انتخاب مواد اولیه کاغذ آغاز می‌شود. سپس این مواد به روش های مکانیکی یا شیمیایی به خمیر کاغذ تبدیل می‌شوند. پس از تولید خمیرکاغذ، آن را تصفیه می‌کنند تا ناخالصی‌ها از آن جدا شوند. سپس رطوبت اضافی آن در مرحله خشک کردن و فشرده سازی گرفته می‌شود. در نهایت، ورق‌های کاغذ را برش می دهند و بسته‌بندی می‌کنند تا آماده عرضه به بازار شوند. در این مقاله، به بررسی مراحل ساخت کاغذ خواهیم پرداخت تا به درک بهتری از تاثیر تولید کاغذ بر محیط زیست برسیم.

تاریخچه ساخت کاغذ

ساخت کاغذ در قرن دوم میلادی و در کشور چین آغاز شد. اولین کاغذها از الیاف گیاهی مانند کنف و بامبو تهیه می‌شدند و در ابتدا به عنوان یک وسیله نوشتاری و هنری مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

با گذشت زمان، تکنیک‌های ساخت کاغذ به کشورهای دیگر، از جمله کره و ژاپن، منتقل شد و در قرن هشتم میلادی، صنعت کاغذسازی به جهان اسلام راه یافت. در قرن پانزدهم، با اختراع چاپ با حروف متحرک توسط یوهانس گوتنبرگ، تقاضا برای کاغذ به طور چشمگیری افزایش یافت و این امر باعث رشد و توسعه صنعت ساخت کاغذ در اروپا شد. امروزه فرآیند تولید کاغذ به طور قابل توجهی پیشرفت کرده است.

مراحل ساخت کاغذ در کارخانه کاغذسازی

مراحل کاغذسازی طی 7 مرحله در کارخانه ساخت کاغذ صورت می‌پذیرد. کیفیت نهایی و ویژگی های کاغذ به انجام با دقت این مراحل بستگی دارد. این مراحل عبارتند از:

انتخاب مواد اولیه کاغذ

اولین مرحله از مراحل ساخت کاغذ، انتخاب مواد اولیه مناسب است. عمده‌ترین ماده اولیه برای تولید کاغذ، چوب است که از درختان مختلفی مانند کاج، صنوبر و بلوط به دست می‌آید.

همچنین سنگ، برگ درختان و مواد بازیافتی مانند کاغذهای قدیمی نیز می‌توانند به عنوان منبع اولیه استفاده شوند. استفاده از کاغذ بازیافتی نه تنها به صرفه‌جویی در منابع طبیعی کمک می‌کند، بلکه به کاهش زباله‌ها و آلودگی محیط زیست نیز می‌انجامد.

آماده سازی چوب

پس از انتخاب مواد اولیه، چوب‌ها به کارخانه‌های ساخت کاغذ منتقل می‌شوند. در این مرحله، پوست درختان را جدا کرده و چوب‌ها را توسط دستگاه های خاصی به قطعات کوچکتر برش می دهند.

تولید خمیر کاغذ

خمیر کاغذ یکی از اجزای اصلی در ساخت کاغذ است که در کارخانه خمیر کاغذ و از طریق دو روش مکانیکی و شیمیایی تولید می‌شود. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب روش مناسب بستگی به نوع کاغذ مورد نظر و نیازهای تولید دارد.

تولید خمیر کاغذ به روش مکانیکی

در  تهیه خمیر کاغذ به روش مکانیکی، چوب را به قطعات کوچک‌تر خرد کرده و تحت فشار و حرارت قرار می‌دهند تا الیاف آن از یکدیگر جدا شود. خمیری که به این روش تولید می شود معمولا کیفیت پایینی دارد.

تولید خمیر کاغذ به روش شیمیایی

در این روش برای جدا کردن الیاف چوب از مواد شیمیایی همچون سدیم هیدروکسید، سدیم سولفید، اسید سولفوریک و ... استفاده می‌کنند. این روش سبب تولید خمیر کاغذ با کیفیت بالا و در نتیجه کاغذ مرغوب‌تر می‌شود.

شست و شوی خمیر کاغذ

شست و شوی خمیر کاغذ به منظور حذف ناخالصی‌ها، مواد شیمیایی اضافی و رنگدانه‌های ناخواسته از خمیر انجام می‌شود. در این مرحله، خمیر کاغذ را به دستگاه‌های شست‌وشو منتقل می‌کنند و آن را با آب یا مواد شیمیایی ملایم شستشو می دهند. این فرآیند نه تنها به بهبود کیفیت و رنگ خمیر کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش قابلیت انعطاف‌پذیری و مقاومت الیاف نیز می‌شود. شست‌وشوی مناسب خمیر کاغذ، بر روی کیفیت نهایی کاغذ تاثیر بسزایی دارد و در نتیجه، اهمیت این مرحله در فرآیند تولید کاغذ غیرقابل انکار است.

سفید سازی کاغذ

در این مرحله، خمیر کاغذ که ممکن است دارای رنگ‌های طبیعی یا ناخالصی‌های رنگی باشد، با استفاده از مواد شیمیایی سفیدکننده، مانند دی‌اکسید کلر، پراکسید هیدروژن یا هیپوکلریت سدیم، پردازش می‌شود.

این مواد شیمیایی به الیاف کمک می‌کنند تا رنگدانه‌های ناخواسته را از بین ببرند و در نتیجه، خمیر کاغذ روشن‌تر و یکنواخت‌تری تولید شود. سفیدسازی نه تنها بر روی ظاهر نهایی کاغذ تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند خواص فیزیکی و شیمیایی آن را نیز بهبود بخشد، مانند افزایش قابلیت چاپ و جذب رنگ. با این حال، باید توجه داشت که فرآیند سفیدسازی باید به دقت کنترل شود تا از آسیب به الیاف و کاهش کیفیت کاغذ جلوگیری شود.

خشک کردن خمیر و ساخت کاغذ

در این مرحله، خمیر کاغذ که به صورت مایع و حاوی درصد بالایی آب است، به دستگاه‌های کاغذسازی منتقل می‌شود. در این دستگاه، خمیر به صورت یکنواخت بر روی یک نوار نقاله پخش می‌شود و آب اضافی از آن به تدریج جدا می‌شود. این فرآیند شامل چندین مرحله است: ابتدا با استفاده از فشار و سپس با حرارت، رطوبت خمیر کاهش می‌یابد و الیاف به هم متصل می‌شوند تا ورق کاغذ شکل بگیرد. پس از آن، ورق‌های کاغذ به دستگاه‌های خشک‌کن منتقل می‌شوند و با استفاده از بخار و حرارت، رطوبت باقی‌مانده به حداقل می‌رسد.

برش و بسته بندی کاغذ

آخرین مرحله از فرآیند ساخت کاغذ، برش و بسته بندی کاغذ است. پس از اینکه ورق‌های کاغذ به طور کامل خشک شدند، آنها را به دستگاه‌های برش منتقل می‌کنند و در اندازه‌های مشخص و استاندارد برش می دهند. اندازه برش کاغذ به نوع کاغذ و نیاز مشتری بستگی دارد. سپس کاغذ را بسته‌بندی کرده و روانه بازار می‌کنند.

در این مقاله مراحل ساخت کاغذ از چوب را مورد بررسی قرار دادیم. یکی از منابع اصلی تولید کاغذ، چوب درختان است که با استفاده از روش‌های شیمیایی و مکانیکی به الیاف کاغذی تبدیل می‌شود. علاوه بر این، برخی از کاغذها از مواد غیرمعمولی مانند سنگ تولید می‌شوند که در این روش، کاغذی با ویژگی‌های خاص و مقاوم در برابر آب به دست می‌آید تولید کاغذ از برگ درختان نیز می تواند صورت گیرد اما به اندازه سایر روش ها رواج ندارد. در کنار این منابع طبیعی، کاغذهای بازیافتی نیز نقش مهمی در صنعت ساخت کاغذ ایفا می‌کنند، زیرا با کاهش نیاز به درختان جدید و صرفه‌جویی در منابع، به حفظ محیط زیست کمک می‌کنند. . به طور کلی، تنوع در مواد اولیه ساخت کاغذ، امکان استفاده بهینه از منابع را فراهم می‌آورد و به توسعه پایدار این صنعت کمک می‌کند.