پی وی سی چیست؟ آشنایی با انواع و کاربردهای pvc

پی وی سی (pvc) یا پلی وینیل کلراید یک پلیمر ترموپلاستیک ارزشمند در صنعت پتروشیمی است. این ماده شیمیایی مقاومت بسیار بالایی نسبت به شرایط آب و هوایی دارد. قیمت پایین و استحکام بالا یکی دیگر از دلایل کاربرد پی وی سی در صنایع مختلف می‌باشد. فرمول پلی وینیل کلراید C₂H₃Cl بوده و به دو روش سوسپانسیون و امولسین تولید می‌شوند. در ادامه این مقاله با انواع پی وی سی و کاربردهای آن آشنا می‌شوید.

انواع پی وی سی

پی وی سی از پلیمرهای وینیل کلرید ساخته می‌شود و بسته به نوع افزودنی‌ها و فرآیند تولید، دارای انواع مختلفی می باشد. پلی وینیل کلراید دارای 3 نوع  متفاوت است که عبارتند از:

• پی وی سی سخت (upvc) : این نوع پی وی سی بدون افزودن پلاستی‌سایزر است و بسیار مقاوم و سخت می‌باشد. این نوع pvc را معمولاً برای تولید لوله‌ها، پنجره‌ها، درب‌ها و سایر اجزای ساختمانی به کار می برند. UPVC ویژگی‌هایی مانند پایداری در برابر شرایط آب و هوایی، دوام طولانی و پایداری مطلوبی در مقابل مواد شیمیایی دارد.
• پی وی سی نرم (pvc): این نوع پی وی سی با افزودن پلاستی‌سایزرهایی مانند دیوینیل استات، انعطاف‌پذیرتر می‌شود. این نوع پی وی سی در تولید کالاهایی مانند لوله‌های انعطاف‌پذیر، روکش سیم‌ها، کفپوش‌ها و محصولات مشابه به کار برده می شود. پی وی سی نرم نسبت به پی وی سی سخت ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری بیشتر و مقاومت به کشش را دارد.
• پی وی سی آرایش یافته (opvc) : opvc یکی از انواع پی وی سی می‌باشد که در فرآیند تولید آن، مولکول‌های پلیمر تحت کشش و کشیده شدن قرار می‌گیرند تا ساختار مولکولی آن‌ها به صورت جهت‌دار یا آرایش یافته تغییر کند. این فرآیند باعث می‌شود که خواص فیزیکی و مکانیکی پی وی سی به طور قابل توجهی بهبود یابد. Opvc یا پی وی سی آرایش یافته، نسبت به pvc و upvc دارای کیفیت و کارایی بیشتری بوده و این ویژگی به دلیل آرایش یافتگی زنجیره پلیمری آن می باشد.

همانطور که در مطالب بالا ذکر شد هر یک از این انواع پی وی سی ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند و بسته به نیاز و نوع کاربرد می‌توانند انتخاب شوند.

کاربردهای پی وی سی (pvc)

pvc به دلیل ویژگی ها و مزایای خود، کاربرد های متفاوت و متنوعی در صنایع گوناگون دارد. از جمله کاربردهای مهم پلی وینیل کلراید می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

کاربرد پی وی سی در ساختمان سازی

PVC  از نظر پایداری در مقابل رطوبت، ضد آب بودن و مقاومت نسبت به تغییرات دما، عملکرد بسیار مطلوبی از خود نشان می‌دهد که آن را به جایگزینی مناسب برای چوب در برخی کاربردهای ساختمانی تبدیل می کند.

امروزه در بسیاری از ساختمان‌ها، کاربرد پی وی سی در سقف، پنجره و آشپزخانه و ... رایج می‌باشد. ورق پی وی سی به عنوان پانل‌های دیواری، کفپوش و سقف‌های کاذب در ساختمان استفاده می شود. همچنین پی وی سی را در ساخت لوله‌ها و کانال‌های برق نیز به کار می برند. این لوله‌ها به دلیل داشتن خواص عایق الکتریکی و مقاومت در برابر آتش، در سیستم‌های توزیع برق ساختمان‌ها کاربرد دارند.

پلی وینیل کلراید در تولید فیلترهای هوا و سیستم‌های تهویه نیز استفاده می‌شود. این ماده  در مقابل مواد شیمیایی و رطوبت بسیار پایدار است و در مکان‌هایی که نیاز به تهویه هوا و فیلتر کردن آلاینده ها است، مفید واقع می‌شود.

کاربرد پلی وینیل کلراید در پزشکی

پلی وینیل کلراید به دلیل ویژگی هایی همچون خاصیت های زیستی مناسب، انعطاف پذیری بالا، مقاومت شیمیایی و قابلیت ساخت محصولات پزشکی متنوع، در بسیاری از کاربرد های پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.

1. لوله ها و کاتترها: پی وی سی یکی از مواد اصلی در ساخت لوله‌ها و کاتترها (دستگاه‌های پزشکی برای عبور مایعات یا داروها) است.
2. کارت های شناسایی: این محصول برای ساخت کارت‌های شناسایی بیمار، کارت‌های بیمه، و کارت‌های آزمایشگاهی مورد مصرف قرار می گیرد.  این کارت‌ها معمولاً از پی وی سی فشرده ساخته می‌شوند که در برابر آسیب‌ها و سایش‌ها مقاوم است و در محیط‌های پزشکی برای شناسایی و ذخیره اطلاعات بیمار به کار می‌روند.
3. کیسه های خون و پلاسمای خون: کیسه‌های خون و پلاسمای خون معمولاً از پی وی سی ساخته می‌شوند. پی وی سی به دلیل شفافیت بالا و عدم واکنش با مواد داخل کیسه‌ها، برای ذخیره‌سازی خون، پلاسمای خون و سایر مایعات بیولوژیکی کاربرد دارد. ویژگی‌های پی وی سی باعث می‌شود که مواد داخل کیسه به مدت طولانی بدون تغییرات شیمیایی یا بیولوژیکی باقی بمانند.
4. سرنگ و لوازم تزریقی: پی وی سی در تولید سرنگ‌ها و لوازم تزریقی پزشکی مانند سوزن‌ها و فیلترهای تزریق به کار برده می شود. این لوازم از پی وی سی به دلیل انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر مواد شیمیایی و راحتی در استفاده ساخته می‌شوند. همچنین پی وی سی برای تولید لوازم پزشکی قابل استفاده برای یکبار مصرف، که باعث جلوگیری از انتقال بیماری‌ها می‌شود، بسیار مناسب است.
5. دستگاه های تنفسی و ماسک ها: پی وی سی در ساخت دستگاه‌های تنفسی مانند ماسک‌ها، لوله‌های تنفسی و دستگاه‌های پشتیبانی تنفسی به کار می‌رود. این محصولات به دلیل ویژگی‌های عایق بودن پی وی سی از نظر بهداشت و قابلیت شستشو، برای استفاده در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مناسب هستند.

محصولات پلاستیکی جزئی جدایی ناپذیر در وسایل پزشکی  و بیمارستانی هستند. 

کاربرد pvc در تولید لوله

لوله‌های پی وی سی به دلیل پایداری بالا در مقابل عوامل شیمیایی مانند اسیدها، مواد نفتی، الکل و ... و همچنین خاصیت ضد زنگ بودن آنها، در لوله کشی فاضلاب، لوله کشی آبیاری کشاورزی، عبور کابل‌های برق و مخابرات و انتقال مواد شیمیایی محبوبیت فراوانی پیدا کرده اند.

لوله‌های upvc نوع دیگری از لوله‌ها هستند. برای اطلاع از مهم ترین تفاوت بین لوله های pvc و upvc می‌توانید مقاله آن را در سایت ایران ضایعات به طور کامل مطالعه کنید.

 کاربرد پی وی سی در تولید قطعات خودرو

پی وی سی (PVC) یکی از پلیمرهای پرکاربرد در صنعت خودروسازی است. این ماده به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد، در ساخت قطعات مختلف خودروها به کار می‌رود.

1.  پوشش های داخلی خودرو: پی وی سی به طور گسترده‌ای در تولید پوشش‌های داخلی خودرو استفاده می‌شود. این پوشش‌ها شامل قطعاتی هستند که در داخل خودرو مانند داشبورد، پنل‌های درب، کنسول مرکزی، تریم‌های درونی و سایر قسمت‌ها قرار دارند.
2. صندلی ها: صندلی‌های خودرو و اجزای مختلف آن مثل پوشش‌های چرمی و پلاستیکی، دسته‌ها و قسمت‌های تزئینی را از پی وی سی می سازند.
3. سیستم‌های لوله‌کشی و اتصالات خودرو: پی وی سی در ساخت لوله‌ها و اتصالات سیستم‌های مختلف خودرو مانند سیستم‌های تهویه، سیستم‌های خنک‌کننده و لوله‌کشی سوخت مورد مصرف قرار می‌گیرد.
4. پنجره‌ها و لوله‌های درزگیر خودرو: پلی وینیل کلراید در ساخت پنجره‌ها و سیستم‌های درزگیر خودروها کاربرد دارد. pvc به دلیل ویژگی‌های مقاومت در برابر آب و هوا و همچنین ضد آب بودن، برای درزگیری و مهر و موم کردن پنجره‌ها و دیگر درزهای خودروها استفاده می‌شوند.

کاربرد پلی وینیل کلراید در صنعت پوشاک

از پلی وینیل کلراید به عنوان یکی از مواد اولیه در تولید چرم مصنوعی استفاده می‌کنند. چرمی که از pvc  ساخته می شود، مقرون به صرفه و ضد آب است و  آن را در ساخت کفی کفش، کت، کاپشن و ... به کار می برند.

کاربرد pvc در صنعت بسته بندی

شفافیت، انعطاف پذیری و ضد آب بودن از جمله خواص مورد توجه برای تولید محصولات بسته بندی است. پلی وینیل کلراید این ویژگی‌ها را دارا می‌باشند بنابراین این ماده را در ساخت محصولات بسته بندی، برای بسته بندی مواد غذایی، دارویی،  آرایشی و بهداشتی، محصولات الکترونیکی و .... به صورت گسترده به کار می برند.

مزایای پی وی سی (pvc)

پلی وینیل کلراید در واقع نوعی پلاستیک فشرده است و دارای مزایای فراوانی می باشد. از جمله مزایای پی وی سی می‌توان موارد زیر را نام برد.

• ایمنی بالا
• مقاومت نسبت به ضربه
• مقاومت در مقابل رطوبت
• مقرون به صرفه بودن
• عایق صدا
• وزن کم
• استحکام زیاد

از معایب پلی وینیل کلراید می‌توان به اشتعال پذیری بالا و تغییر رنگ در برابر نور خورشید اشاره نمود.

مزایای استفاده از پی وی سی در صنعت ساختمان 

استفاده از پلیمر پلاستیکی پی وی سی (PVC) در صنعت ساختمان دارای برخی مزایا است از جمله:

• مقاومت در برابر رطوبت: PVC ضد آب بوده و در مقابل رطوبت مقاوم است و استفاده از آن برای ساخت لوله‌ها، پنجره‌ها و درب‌ها موثر می‌باشد. این پلیمر به طور معمول در برابر آب، رطوبت و تغییرات دما مقاوم بوده و در نتیجه از پوسیدگی، ترک خوردگی و آسیب ناشی از رطوبت جلوگیری می‌کند.
• مقاومت در برابر آب و مواد شیمیایی: PVC مقاومت خوبی در مقابل آب، اسیدها، بازها و مواد شیمیایی دارد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت در برابر مواد شیمیایی دارند، مناسب باشد.
• سبکی و سهولت در نصب: پلی وینیل کلراید به دلیل سبک بودن و آسانی در برش و نصب، به عنوان جایگزینی مناسب برای مصالح سنتی مانند چوب، در برخی کاربردهای ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• عمر طولانی: پی وی سی با مقاومت بالایی در برابر رطوبت، حرارت و آب و هوای سخت، عمر طولانی دارد که این‌ امر باعث کاهش هزینه نگهداری و تعمیرات در طول زمان می‌شود.
• خواص عایقی: این‌ پلیمر خواص عایقی خوبی دارد و می‌تواند به عنوان یک عایق حرارتی و صوتی موثر عمل کند. از این رو برای ساخت پنجره‌ها و درب‌ها در ساختمان‌ها به کار می‌رود.
• قابلیت بازیافت: پلی وینیل کلراید قابلیت بازیافت دارد و می‌تواند به صورت مکرر بازیافت شود. این خصوصیت زمینه‌ساز استفاده پایدارتر و حفظ منابع طبیعی می‌شود.

قیمت ضایعات پی وی سی 

کاربرد پی وی سی در صنایع مختلف باعث تولید گسترده آن گردیده است و همین امر سبب ایجاد ضایعات این محصول در فرایند تولید و پس از آن می‌شود. قیمت پلاستیک پی وی سی تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند مواد اولیه، میزان تقاضا و عرضه و شرایط بازار قرار می‌گیرد. در مورد قیمت ضایعات پلی وینیل کلراید (pvc) هم باید اشاره کرد که در سایت ایران ضایعات  آگهی خرید ضایعات پی وی سی و فروش آن را می‌توان به ترتیب در بخش خریداران و فروشندگان سایت مشاهده کرد.