ضایعات روغن و معضلات مربوط به آن

ضایعات روغن چیست؟

ضایعات روغن در فرآیند استفاده، تولید یا پردازش روغن‌ها تشکیل می‌شوند و قابل استفاده به عنوان روغن پاک نیستند. اما قابلیت بازیافت و استفاده مجدد را دارند.‌ در این مطلب معضلاتی را که این ضایعات می‌توانند ایجاد کنند بررسی خواهیم کرد. 

انواع ضایعات روغن

ضایعات روغن شامل موارد زیر هستند:
روغن سوخته: روغن کارکرده ضایعات روغنی هستند که به علت استفاده قبلی در فرآیندهای صنعتی یا خودروها کیفیت اولیه خود از دست داده‌اند. به طور معمول، روغن سوخته به دلیل آلودگی به ذرات جامد، آب، آلاینده‌ها و اکسیداسیون، قابلیت استفاده مجدد به عنوان روغن محرک را ندارد.
روغن‌های نفتی آلوده: این ضایعات شامل روغن‌های نفتی که در نتیجه تخلیه ناخواسته روغن‌ها در محیط‌های طبیعی مانند آب، خاک یا هوا هستند. این نوع ضایعات روغنی می تواند به علت تخلیه‌های صنعتی، حوادث نفتی، تصادفات ناوگان حمل و نقل نفتی و غیره ایجاد شوند.
روغن‌های تولیدی غیرقابل استفاده: در فرآیندهای تولید روغن، ممکن است روغن‌هایی تولید شوند که به دلیل خلل در فرآیند تولید،  دچار آلودگی، ناخالصی یا کیفیت نامناسب شوند و دیگر قابل استفاده نباشند.
روغن‌های پسماند: این ضایعات روغنی شامل روغن‌های استخراجی از پسماندهای گیاهی مانند روغن بذرهای گیاهی، روغن مخلوط با ضایعات غذایی و روغن‌های تولید شده در فرآیندهای پسماندزدایی هستند.

تأثیر دفع نادرست ضایعات روغن بر محیط زیست

مدیریت صحیح ضایعات روغن بسیار مهم است، زیرا روغن‌ها و محصولات نفتی آلوده می‌توانند آسیب زیادی به محیط زیست و سلامتی انسان‌ها و حیوانات وارد کنند. بنابراین، برای دفع و بازیافت صحیح ضایعات روغن، قوانین و مقررات محیط زیستی باید رعایت شود.
برخی تاثیرات دفع نادرست ضایعات روغن و تخلیه آنها و در نتیجه معضلاتی که ایجاد می کنند به این شرح می باشد:
آلودگی آب: تخلیه ضایعات روغنی به آب، سبب آلودگی منابع آبی می‌شود. روغن‌ها باعث تشکیل لایه‌های روغنی روی سطح آب، کاهش غلظت اکسیژن محلول در آب و ایجاد مشکلات برای جذب نور خورشید به آب و در نهایت منجر به خنثی شدن عملکرد گیاهان آبزی و سایر موجودات آبزی می‌شود و بر زندگی آنها تأثیر منفی می‌گذارد.
آلودگی خاک: تخلیه ضایعات روغنی به خاک باعث آلودگی خاک و کاهش کیفیت آن شود. روغن‌ها می‌توانند جذب خاک و باعث مرگ و آسیب به میکروارگانیسم‌های مفید خاکی شوند. این موضوع سبب کاهش باروری خاک، کاهش رشد گیاهان و تأثیر منفی بر تنوع زیستی خاک منجر خواهد شد.
آلودگی هوا: سوختن ضایعات روغنی یا تخلیه آنها به هوا می‌تواند منجر به آلودگی هوا و ایجاد ذرات معلق و ترکیبات شیمیایی مضر شود که نتیجه آن ایجاد مشکلات تنفسی، التهاب ریه، بیماری‌های قلبی و عروقی و سایر مشکلات برای سلامتی انسان‌ها و حیوانات است.
تأثیر بر حیات وحش و زیستگاه‌های طبیعی: ضایعات روغنی ممکن است حیات وحش را تحت تأثیر قرار داده و زیستگاه‌های طبیعی را تخریب کنند. آلودگی محیط زیست باعث کاهش تنوع زیستی، مرگ و میر ماهیان، پرندگان و سایر موجودات زنده می‌شود و زنجیره غذایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
بنابراین، دفع نادرست ضایعات روغنی سبب آسیب‌رساندن به محیط زیست، کاهش تنوع زیستی  به سلامت انسان‌ها و حیوانات شود. برای جلوگیری از این تأثیرات منفی، لازم است که ضایعات روغن به طرق قانونی و مسئولانه دفع شوند و فرآیندهای بازیافت و بازیابی مواد از ضایعات روغن به صورت صحیح انجام شود. همچنین، اصلاح فرآیندهای تولید و استفاده از روغن‌ها به منظور کاهش تولید ضایعات روغن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

روش‌های دفع صحیح ضایعات روغن 

برای دفع صحیح ضایعات روغن، روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توان از آنها استفاده کرد. از جمله: بازیافت: به جای دفع ضایعات روغن، می‌توان آنها را جمع‌آوری کرده و از فرآیندهای بازیافت استفاده کرد. در این روش، ضایعات روغن، پالایش شده و به عنوان مواد اولیه برای تولید روغن جدید یا محصولات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تصفیه: ضایعات روغن را می‌توان از آلودگی‌های موجود به صورت فیزیکی یا شیمیایی پاکسازی کرد. این کار شامل استفاده از فیلتراسیون، سانتریفیوژ، جداسازی آب و روغن، و روش‌های شیمیایی نظیر تصفیه با استفاده از جاذب‌ها و شیمی‌کاوی است.
 استفاده به عنوان سوخت‌: در صورتی که ضایعات روغن قابلیت بازیافت نداشته باشند، می‌توان آنها را به عنوان منبع سوخت مورد استفاده قرار داد. این روش به منظور تولید انرژی حرارتی یا برق کاربرد دارد.
حذف و دفع: در صورتی که سایر روش‌ها قابل اجرا نباشند، لازم است از روش‌های حذف و دفع آنها استفاده شود. منظور از این کار، مکانیسم‌های جمع‌آوری و دفع ضایعات روغن در محل‌های مجاز، مطابق با قوانین و مقررات محیط زیستی است.