برخی نکات در مورد پلاستیک‌های ABS و هایمپکت

معرفی پلاستیک ABS

پلاستیک ABS یکی از پلیمرهایی است که به شکل تجاری تولید می گردد. نام این پلیمر اکریلونیتریل بوتادین استایرن است. در واقع این نام از اجزای سازنده آن گرفته شده و تغییر در درصد هر یک از آنها می تواند کاربری و ویژگی های پلیمر را تغییر دهد. 

این گروه از پلاستیک ها را می توان بر اساس رنگ به دو دسته کلی سیاه و شیری تقسیم کرد. از هر دو گروه برای بسته بندی مواد غذایی استفاده می شود. گرانول ای بی اس توسط پتروشیمی های تبریز و پتروشیمی قائد بصیر گلپایگان تولید می شود‌. پنجاه گرید  مختلف از این پلیمر مانند گریدهای معمولی، ضد شعله، قابل آبکاری و مقاوم در برابر حرارت و ... وجود دارد. 

ویژگی های ABS

همان طور که در قسمت قبل اشاره شد ABS از  سه جزء مختلف ساخته شده است. وجود بوتادین در ترکیب آن سبب تقویت سفتی و استحکام فشاری آن می شود. استایرن هم به شکل‌پذیری بهتر و سختی پلیمر کمک می کند. آکریلونیتریل نیز مقاومت پلاستیک را در برابر واکنش‌های شیمیایی و حرارت بالا می برد. ای بی اس علاوه بر اینکه از ویژگی ضربه‌پذیری بالا برخوردار است، قابلیت ماشین‌کاری و همچنین جوشکاری مطلوبی هم دارد. رنگ پذیری آن هم به خوبی انجام می گیرد. 

کاربرد های ABS

برای آشنایی بیشتر با پلیمر ABS می توان به کاربرد های آن اشاره کرد. یکی از کاربرد های مهم این نوع پلاستیک در صنعت خودروسازی می باشد. قطعات بدنه خودرو مانند داشبورد، سپر، روکش درب‌ها، قطعات تزئینی درون ماشین، کمربند ایمنی و  پوشش چرخ‌ها از این جنس ساخته می شوند.‌ در ساخت اسباب بازی، تلفن و بدنه کامپیوتر هم کارایی بسیاری دارد. بدنه لوازم خانگی یخچال و فریزر از جنس ABS است. علاوه بر این در صنعت آبکاری نیز مورد استفاده قرار می گیرد.  پوشش ابزارآلات الکتریکی دستی را هم از این نوع پلیمر ها تولید می کنند. تولید عایق های برودتی از دیگر کاربرد های ای بی اس است. 

آلیاژهای ABS

پلیمر ABS را می توان با پلیمر های دیگر ترکیب کرد تا آلیاژ های جدید به دست آید. 

پی وی سی از جمله پلیمر هایی است که با آن ترکیب می شود و آلیاژ حاصل، دارای مقاومت ضربه‌ای بهتری می باشد. آلیاژ حاصل از ترکیب نایلون و ای بی اس هم مقاومت شیمیایی و حرارتی بهتری دارد. مقاومت ضربه‌ای، حرارتی و فرآیندپذیری آلیاژ ای بی اس و پلی کربنات هم بهبود می یابد. آلیاژ پلی سولفات و ای بی اس از دیگر آلیاژ های این‌ پلیمر است که مقاومت شیمیایی و حرارتی و سفتی محیطی بالایی دارد. 

هایمپکت چیست؟

هایمپکت یکی دیگر از پلاستیک ها بوده که در گروه ترموپلاست ها قرار دارد. این پلاستیک مصنوعی مانند فوم تولید می گردد و با نماد HIPS شناخته می شود. در اصل این پلیمر، از اصلاح پلی استایرن و افزودن لاستیک به آن به دست می آید. هایمپکت بسیار سبک بوده و در صنعت بسته بندی کاربرد فراوانی دارد. 

ویژگی های هایمپکت

این پلیمر به عنوان پلی استایرن مقاوم از ویژگی های متنوعی برخوردار است و با افزودن مواد متفاوت به ترکیب آن می توان کاربرد های بیشتری برایش رقم زد. استحکام بالا از ویژگی های مهم این پلیمر مصنوعی بوده. چسبندگی، قابلیت چاپ پذیری و همچنین قابلیت رنگ پذیری را هم باید به ویژگی هایش افزود.‌این پلاستیک از انعطاف پذیری مطلوبی هم برخوردار است. قالب گیری خوب هایمپکت نیز مورد توجه می باشد‌ . 

کاربرد های هایمپکت

از HIPS در تولید ظروف یک بار مصرف به فراوانی استفاده می شود. همچنین این پلاستیک ها را در تولید لوازم بهداشتی نیز به کار می برند. در ساخت اسباب بازی ها و همین طور تابلو های تبلیغاتی هم کارایی دارند. کاربرد دیگری که برای آن می توان نام برد استفاده به عنوان عایق حرارتی و برودتی می باشد. 

نحوه بازیافت ABS و تشخیص آن از هایمپکت 

ضایعات ABS را با خرد کردن و حرارت‌دهی انجام می دهند. برای اینکه این ضایعات، زرد نشوند باید در زمان تولید گرانول، دمای آن را به درستی تنطیم کرد. 

یکی از مشکلات بازیافت این پلاستیک ناخالصی از جانب پلی استایرن‌ هایمپکت است که نقش مهمی بر کیفیت مواد بازیافتی دارد. 

باید توجه داشت که کد مربوط به پلاستیک پلی استایرن، شش است و از این طريق می توان جداسازی مکانیکی آن را انجام داد. البته باید اشاره کرد که این روش برای ضایعات خرد شده و آسیاب شده به کار نمی‌رود. در ایران قبل از اینکه ضایعات را آسیاب نمایند جهت جدا کردن ای بی اس از هایمپکت، بنزین به کار می برند. به این صورت که اگر در بنزین حل شود هایمپکت بوده و اگر حل نشود ای بی اس می باشد.‌

در صورتی که ضایعات مورد نظر، آسیابی باشند برای تفکیک آنها از آب نمک استفاده می کنند. البته روش های دیگری مانند الکتروستاتیک و کف شناوری نیز برای این منظور به کار می رود.‌

در روش شناورسازی، مخلوطی از آب و روغن به ضایعات ای بی اس ناخالص و آلوده اضافه نموده تا ABS از سایر ضایعات جدا گردد. البته باید یادآور شد که حتی الامکان عملیات تفکیک باید در مرحله جمع آوری ضایعات انجام گیرد. مرحله بعد از تفکیک، خرد کردن ضایعات توسط  آسیاب های صنعتی است‌. سپس آنها را به کمک دستگاه اکسترود به گرانول تبدیل می کنند. 

نحوه بازیافت هایمپکت

برای بازیافت ضایعات هایمپکت از روش های فیزیکی، شیمیایی، کاتالیستی، تبدیل و تخریب گرمایی استفاده می شود. 

به کمک لیمونن که یک حلال تولید شده از پوست پرتقال است می توان پلی استایرن را حل نمود. در این فرآیند پنج درصد از حجم پلی استایرن کم می شود. سپس به شکل گلوله‌ یا آجر درآمده و به کارخانه جهت بازیافت ارسال می شود. 

در بازیافت فیزیکی پس از تفکیک ضایعات و شست و شوی آنها، فرایند آسیاب نمودن و کرکی شدن انجام می گیرد. مجددا مواد آسیابی، شسته و خشک شده تا نوبت به ذوب آنها و حذف نمودن هوا از درون آنها برسد. در نهایت گرانول تولید می شود.