معرفی دستگاه نوار نقاله و انواع آن

 یکی از دغدغه‌های بشر از دیرباز تاکنون، حمل و جا به جایی اجسام سنگین بوده است. با پیشرفت تکنولوژی، دستگاه‌های مختلف صنعتی به صورت اتوماتیک و یا نیمه اتوماتیک طراحی و ساخته شدند تا به این دغدغه بشر نیز پاسخ داده شود. دستگاه نوار نقاله که به نام‌هایی همچون دستگاه کانوایر و تسمه نقاله نیز شناخته می‌شود، یکی از اجزای اساسی در فرآیندهای جابجایی و انتقال اجسام است.  این دستگاه با کاهش زمان و کاهش نیاز به نیروی انسانی، افزایش ایمنی و افزایش کارایی نقش مهمی در صنعت تولید و بسته بندی ایفا می‌کند. در این مقاله به معرفی انواع نوار نقاله‌ و کاربرد آنها خواهیم پرداخت.

نحوه کار و اجزای تشکیل دهنده نوار نقاله

کانوایر از یک نوار مدار بسته، دو غلتک و یک موتور گیربکس تشکیل شده است. شاید بتوان گفت مهم ترین جزء کانوایر، موتور گیربکس آن است که با اتصال به جریان برق نیروی لازم برای حرکت غلتک‌ها را فراهم می‌کند. در ابتدا و انتهای این دستگاه دو غلتک قرار گرفته اند که غلتک ابتدایی محرک و غلتک انتهایی متحرک نامیده می‌شوند و خود دارای انواعی از جمله غلتک ساده فلزی، میلگردی و غلتک با روکش لاستیک (رابر) می‌باشد؛ که پرکاربرد ترین نوع آن همان غلتک روکش لاستیکی یا رابر است. این دو غلتک نیروی لازم برای حرکت را از موتور گیربکس می‌گیرند و با حرکت خود سبب حرکت نوار می‌گردند.

 نوار این دستگاه نیز بسته به نوع کاربرد و میزان وزنی که باید تحمل کند جنس متفاوتی دارد و در قطر و اندازه‌های متفاوتی طراحی و تولید می‌شود.

انواع نوار نقاله

کانوایر در صنایع گوناگونی از جمله صنعت فولاد کاربر. از آنجایی که در صنعت فولاد ممکن است قطعاتی که با این نوار حمل می‌شوند نیاز به برس زنی و شستشو داشته باشند یا در معرض حرارت قرار بگیرند، از کانوایرهای متفاوتی استفاده می‌شود.

انواع نوار نقاله عبارتند از:

• نوار نقاله ثقلی
• نوار نقاله تسمه ای
• نوار نقاله چرخشی
• نوار نقاله غلتکی
• نوار نقاله زنجیری
• نوار نقاله مغناطیسی
• نوار نقاله شیب دار
• نوار نقاله ناودانی

نوار نقاله ثقلی (Gravity conveyor)

علت نامگذاری کانوایر ثقلی شیوه عملکرد آن است. این نوع کانوایر برای جابجایی محصولات نیاز به نیروی محرکه خارجی ندارد و برای انتقال اجسام از نیروی گرانش استفاده می‌کند. این کانوایر دارای یک شیب ملایم است که انتقال مواد از بالا به پایین روی آن به سهولت انجام می‌گیرد. معمولاً ازاین محصولدر مکان‌هایی استفاده می‌شود که شیب طبیعی زمین وجود داشته یا ایجاد آن امکان‌پذیر باشد. همچنین  باید در نظر داشت که این دستگاه برای انتقال اجسام با حجم بالا  مناسب نیست.

سادگی طراحی، هزینه نگهداری پایین و عدم نیاز به انرژی الکتریکی از مزایای اصلی این نوع کانوایر است اما سرعت انتقال پایین تری نسبت به نوع موتوری دارند.

کانوایر تسمه ای (Belt conveyor)

سازندگان کانوایر تسمه‌ای آن را از یک تسمه پیوسته با استحکام بالا و در طول و عرض‌های متنوعی ساخته‌اند. جنس تسمه نیز از مواد مختلفی است و هر یک کارایی خاص خود را دارند.

• تسمه نقاله pvc
• کانوایر با تسمه pu
• تسمه نقاله لاستیکی
• تسمه نقاله پارچه ای
• تسمه نقاله مدولار
• تسمه نقاله نسوز

نوار نقاله پی وی سی 

این کانوایر از جنس پی وی سی (پلی وینیل کلراید) است و معمولا در رنگ های سبز یا سفید موجود می‌باشد. این نوع کانوایر در برابر مواد شیمیایی و خورنده بسیار مقاوم است و همچنین به دلیل بهداشت بالا ، در صنایع غذایی و داروی از ان به وفور استفاده می‌شود. 

کانوایر با تسمه pu

جنس تسمه نوار نقاله pu از پلی اورتان است و به دلیل مقاومت بالا در برابر مواد اسیدی و قلیایی و مقاومت عالی نسبت به حرارت در صنایع غذایی و دارویی قابل استفاده می‌باشد.

نوار نقاله لاستیکی

تسمه این نوع نوار نقاله از جنس لاستیک یا پلی استر بوده و در دو مدل ساده و آجدار طراحی و تولید می‌شوند. نوع ساده برای انتقال اجناس در سطح صاف و نوع آجدار در سطوح دارای شیب استفاده می‌گردند. انواع لاستیک نوار نقاله در دو دسته کلی ساده و آجدار قرار می‌گیرند. لاستیک ساده برای مسیرهای صاف و بدون شیب به کار می رود. در مسیرهای شیب‌دار از لاستیک آجدار استفاده می شود تا با ایجاد اصطکاک لازم از سر خوردن و سقوط اجسام جلوگیری کند.

نوار نقاله پارچه ای

تسمه این نوار نقاله از جنس پارچه ای و نمدی است و  تمامی خصوصیات کانوایر پی وی سی را دارا می‌باشد از همین رو کاربرد آن مشابه با نوع پی وی سی است. اما مزیتی که نوع پارچه ای و نمدی نسبت به پی وی سی دارد مقاومت بالاتر آن نسبت به حرارت است.

نوار نقاله مدولار (کانوایر پلاستیکی)

تسمه کانوایر مدولار را از  قطعات کوچک پلاستیکی می سازند. این تسمه در مقابل ضربه مقاوم است و ضد سایش و ضد خوردگی می باشد. تسمه مدولار قابلیت تولید در رنگ‌های متفاوت و طول و عرض سفارشی را دارد. از این محصول نیز در کارخانجات مواد غذایی برای شستشو مرکبات و سبزیجات استفاده می‌گردد.

نوار نقاله نسوز

تسمه نقاله نسوز یکی دیگر از انواع نوار نقاله تسمه ای می باشد که جنس آن از توری فلزی است. در برخی شرایط ممکن است انتقال مواد در دمای بالا انجام بگیرد و تسمه های پارچه ای، پلاستیکی، لاستیکی و ... توانایی تحمل این دما را نداشته باشند؛ در این شرایط از تسمه هایی از جنس فلز که مقاومت بالایی در برابر حرارت و گرما دارند استفاده می شود.

نوار نقاله چرخشی (Rotary conveyor)

کانوایر چرخشی یکی از انواع نوار نقاله است که برای انتقال اجسام از یک یا چند غلتک چرخان   استفاده می‌کند. برخلاف نوع تسمه‌ای که مواد را به صورت خطی جابجا می‌کنند، مواد را به صورت عمودی یا با زاویه تغییر می‌دهند. این نوع تسمه نقاله معمولا برای انتقال مواد بین سطوح مختلف ارتفاعی، یا انتقال مواد به داخل یا خارج از مخازن و سیلوها به کار می‌رود. طراحی و ساخت این نوع تسمه نقاله پیچیده‌تر از نوار نقاله تسمه‌ای است و به طور معمول برای انتقال مواد با حجم کمتر و در شرایط خاص‌تر به کار می‌رود.

نوار نقاله غلتکی (Roller conveyor)

غلتک‌های دواری که در کنار یکدیگر حرکت می‌کنند، تسمه کانوایر غلتکی را تشکیل می‌دهند. حرکت این تسمه توسط موتورهای کوچک یا نیروی گرانشی صورت می‌گیرد. این نوع تسمه برای انتقال کالاهایی مناسب است که سطح آنها حداقل به اندازه سه عدد از غلتک‌ها باشد تا حرکت بتواند انجام شود. این نوع کانوایر قابلیت جابه جایی اجسام سنگین و در ابعاد بزرگتر مانند جعبه ها و پالت ها را دارد.

کانوایر زنجیری (chain conveyor)

نوار نقاله زنجیری برای انتقال کالاها از یک زنجیر قوی  و مقاوم استفاده می‌کند. سازندگان این کانوایر زنجیر آن را از فلزاتی همچون فولاد ساخته‌اند زیرا این مواد مقاومت بسیار بالایی دارند. این زنجیرها به صورت مداوم حرکت می‌کند و قطعات یا کالاها را جابجا می‌کنند.

کانوایر زنجیری دلیل استحکام و قابلیت حمل بارهای سنگین و حجیم، در صنایع مختلفی مانند معادن، کارخانه‌های سیمان، و صنایع سنگین کاربرد دارد. این سیستم نسبت به نوار نقاله‌های غلتکی، قابلیت جابه‌جایی اجسام در شیب‌های تندتر و مسیرهای پیچیده‌تر را دارد، اما هزینه اولیه و تعمیر و نگهداری آن معمولاً بالاتر است.

نوار نقاله مغناطیسی (Magnetic conveyor)

تسمه نقاله مغناطیسی یکی دیگر از انواع نوار نقاله است که برای جابجایی موادی مانند آهن، فولاد و برخی از فلزات دیگری که خاصیت مغناطیسی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه از یک نوار یا تسمه متحرک با خاصیت مغناطیسی قوی تشکیل شده‌اند که قطعات فلزی را به خود جذب کرده و به همراه خود حمل می‌کنند.

 استفاده از کانوایر مغناطیسی در جداسازی مواد فلزی از زباله‌ها، بازیافت ضایعات فلزی، و انتقال مواد در صنایع مختلف مانند فولادسازی و ریخته‌گری بسیار رایج است. مزیت اصلی این سیستم، سرعت و دقت بالا در انتقال مواد و همچنین قابلیت جداسازی خودکار مواد فلزی از سایر مواد غیر فلزی است، هرچند محدود به انتقال مواد مغناطیسی می‌باشد.

نوارنقاله شیبدار (Inclined conveyor)

این دستگاه برای انتقال مواد بین سطوح با اختلاف ارتفاع استفاده می‌شود و به وسیله یک تسمه یا زنجیر متحرک، مواد را منتقل می‌کنند. مقدار شیب دستگاه بسته به نوع مواد و ارتفاع مورد نظر متغیر است.

طراحان باید زاویه شیب، نوع مواد منتقل‌شونده و ظرفیت باربری را به طور دقیق محاسبه کنند تا از بروز مشکلاتی مانند سر خوردن یا ریزش مواد جلوگیری کنند.

نوار نقاله ناودانی (Stud conveyor)

کانوایر ناودانی یکی ازانواع نوار نقاله است که از یک ساختار ناودانی شکل برای هدایت و انتقال مواد استفاده می‌کند. جنس ناودان معمولاً  فلزی یا پلاستیکی است و مواد را در مسیر مشخصی هدایت می‌کند. کانوایر ناودانی برای انتقال انواع مواد با اشکال و اندازه‌های مختلف، از مواد ریز و پودری تا قطعات بزرگتر، مناسب است. کانوایر ناودانی اغلب در خطوط تولید و فرآوری مواد غذایی، صنایع شیمیایی، و سایر صنایع که نیاز به مقاومت بسیار بالایی دارند،کاربرد دارد. ساختار ناودانی، از ریزش مواد به بیرون و پراکندگی آن‌ها جلوگیری می‌کند و به کنترل بهتر جریان مواد کمک می‌کند.

کاربرد نوار نقاله

به طور کلی کاربرد کانوایر جا به جایی و حمل و انتقال اجسام در صنایع گوناگون است. کانوایر در جابه جایی اجسام سنگین نقش چشمگیری دارد. با استفاده از این دستگاه نیاز به نیروی انسانی کاهش می یابد. صنایع مختلفی از کانوایر استفاده می‌کنند که در زیر به آنها می پردازیم.

کاربرد کانوایر در صنایع تولیدی

صنایع تولیدی از کانوایر در انتقال مواد اولیه تا بسته‌بندی بهره می‌برند. این محصول مواد اولیه را به خطوط تولید و مونتاژ منتقل می‌کند. در خطوط مونتاژ همزمان که اپراتور در حال مونتاژ قطعات است این نوار نیز حرکت می‌کند و بعد از مونتاژ هر قطعه به سهولت و سرعت قطعات و محصولات را به بخش بعدی برای ادامه مراحل تولید منتفل می‌نماید. سپس با استفاده از این دستگاه، مواد بسته‌بندی شده را به محل نگهداری منتقل می‌کنند

کاربرد نوار نقاله در معدن

 دستگاه کانوایر نقش پر رنگی در مراحل استخراج و جا به جایی مواد معدنی ایفا می‌کند. این دستگاه، سنگ‌های معدنی را از محل استخراج به کارخانه‌های فرآوری منتقل می‌کند. این دستگاه به خاطر ویژگی‌هایی همچون مقاومت نسبت به ضربه و سایش، عملکردی عالی و طول عمری بالا در محیط معادن دارد. این قابلیت به بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه حمل و نقل در معادن کمک می‌کند، زیرا مواد با حجم بالا را حمل کرده و به صورت پیوسته کار می‌کند

کاربرد نوارنقاله در صنعت کشاورزی

صنعت کشاورزی از دستگاه کانوایر برای جمع‌آوری، شستشو، بسته‌بندی و انبارداری و ... استفاده می‌کند. این دستگاه قابلیت جا به جایی ایمن و سریع محصولات کشاورزی را فراهم نموده و از آسیب دیدن آنها جلوگیری می‌کند. کانوایر با افزایش سرعت، کاهش ضایعات و حفظ کیفیت محصولات نقش مهم و پر رنگی در صنعت کشاورزی ایفا می‌کند.

کاربرد کانوایر در صنعت حمل و نقل و لجستیک

تسمه نقاله در فرودگاه ها برای انتقال بارها و چمدان مسافران به داخل هواپیما و بالعکس مورد استفاده قرار می گیرد و سبب کاهش زمان انتظار مسافران و کاهش ترافیک در داخل فرودگاه می‌شود. همچنین این دستگاه به افزایش ایمنی انتقال بار و کاهش آسیب های احتمالی کمک می‌کند.

 این دستگاه در فروشگاه های بزرگ مراکز پستی، و حمل مصالح ساختمانی در پروژه های ساختمانی کاربرد دارد.

خرید و فروش نوار نقاله

همانطور که در این مقاله خواندید انواع نوار نقاله از جمله ثقلی، تسمه ای، شیبدار، مغناطیسی، زنجیری و ... در بازار وجود دارند و در صنایعی همچون کشاورزی، معدن، کارخانجات تولیدی و ... برای حمل و انتقال اجسام از آنها استفاده می‌شود. قیمت دستگاه نوار نقاله بر اساس عوامل مختلفی همچون طول و عرض کانوایر، گرانشی یا برقی بودن و رولی یا تسمه ای بودن تعیین می‌شود. خرید و فروش نوار نقاله در بستری ایمن و بدون دخالت دلالان و واسطه‌ها، در سایت ایران ضایعات امکان پذیر است. خریداران و فروشندگان می‌توانند دستگاه نو یا دسته دوم خود را از طریق این سایت معامله کنند.