ضایعات نان / مواد غذایی

ضایعات نان و مواد غذایی
از جمله پسماندها، باقیمانده مواد غذایی و فراورده های تهیه شده از محصولات کشاورزی و دامی بوده که پس از مصرف به مقدار فراوان دور ریخته می شوند.
در حال حاضر در کشور ما برخلاف کشورهای پیشرفته، ضایعات نان یکی از مهمترین فراورده های غذایی دورریز است که از مرحله برداشت غلات تا تولید و مصرف نان حدود 30 درصد تخمین زده شده به طوری که سالانه معادل 300 میلیون دلار ضایعات نان هدر می رود.
در اصطلاح به کلیه ضایعات نان های تولیدی، بیسکوئیت ها، کیک ها و کلوچه، شیرینی ها و ماکارونی و.... ضایعات نان گفته می شود.
بیشترین میزان ضایعات نان که در حدود 30 درصد است در زمان مصرف نان ایجاد می شود و به عبارت دیگر دور ریز نان در کشور ما زیاد می باشد. علاوه بر این بخشی از ضایعات نان در مرحله تولید حاصل می شود که ناشی از عدم یکنواختی کیفیت آردها است. یکی از علل عدم یکنواختی کیفیت نان، از عدم اختلاط گندم می توان نام برد.

علل مختلف افزایش ضایعات نان
- ابتدایی بودن روند تولید نان
- حرفه ای نبودن برخی افراد فعال در عرصه نانوایی
- عدم تطابق درآمدها و هزینه ها در کشور بخصوص در عرصه تولید نان
- سیاست های نادرست دولت در امر تامین نان
- عدم توجه و دقت کافی در زمینه تولید نان برای مثال استفاده از جوش شیرین زیاد در تولید نان

برخی از علل ایجاد ضایعات نان از تولید تا مصرف:
- ضایعات ناشی از بوجاری
- ضایعات ناشی از عدم اختلاط گندم با کیفیت های متفاوت
- ضایعات ناشی استفاده از گندم های تازه برداشت شده
- ضایعات هنگام جابه جایی گندم و آرد
- ضایعات حین انبارداری
- ضایعات ناشی از فرم و شکل غیراستاندارد نان
- تولید نان های سنتی بصورت ماشینی
- ضایعات هنگام مصرف
- ضایعات بدلیل آلودگی های میکروبی

نکته حائز اهمیت این است که اغلب ضایعات نان، به انواع کپک و مخمرها آلوده بوده و به دلیل ارزانی این دسته از ضایعات غیرفلزی در دامداری ها به عنوان خوراک دام مورد استفاده قرار می گیرد.
با توجه به بررسی های صورت گرفته ضایعات نان مورد استفاده به عنوان خوراک دام به انواع کپک ها آلوده بوده و سبب بروز بیماری های خطرناک نظیر سرطان و.... می شوند.
در حال حاضر معدوم نمودن ضایعات نان به دلیل اقتصادی تر بودن مقرون به صرفه تر است اما اگر بتوان از طریقی اقدام به حذف مایکوتوکسین ها نمود، از ضایعات نان می توان برای خوراک دام ها استفاده نمود بدون آنکه بروز بیماری های مختلف را به دنبال داشته باشد.
تکنولوژی لازم جهت حذف مایکوتوکسین ها از ضایعات نان امری ضروری بوده و در صورت تحقق این مهم می توان از هدر رفتن چندصد میلیون دلار ضایعات نان جلوگیری کرد.
بدیهی است با انجام این کار قیمت ضایعات نان نسبت به حال تفاوت چشم گیری خواهد داشت.
در این خصوص محققان در تلاش اند با توجه به شرایط و تکنولوژی های موجود در کشور به حل این مساله بپردازند.
از جمله مشکلات ناشی از انبار ضایعات نان خشک، آلودگی هوا است. بوی ناشی از کپک زدگی نان، مخاطرات تنفسی برای انسان ها به وجود آورده که در اثر استنشاق آن به سلول های بافت ریه آسیب می رساند.