تولید محدود زغالسنگ و نیاز صنایع داخلی

زغالسنگ یکی از مواد معدنی است که به عنوان سوخت در نیروگاه های حرارتی مولد برق، در تولید بخار توسط توربین های بخار در کارخانجات صنعتی و همچنین به عنوان سوخت خانگی در برخی کشورها مورد استفاده قرار می گیرد.

ایران نیز به عنوان یکی از کشورهایی است که از ذخایر زغالسنگ بهره مند می باشد. ذخایر موجود ذغال سنگ در ایران در دو نوع کک شو و حرارتی طبقه بندی می شود. بیشترین مقدار این معادن در شهرستان طبس قرار گرفته به طوریکه این معدن حدود 76 درصد ذخایر زغال سنگ موجود در ایران را تشکیل می دهد.

اما سوالی که مطرح می شود این است که ایران با داشتن معادن غنی از زغالسنگ می تواند نیاز صنایع داخلی را برطرف نماید؟

در حال حاضر میزان زغال سنگ تولیدی در کشور جوابگوی نیاز صنایع وابسته به آن نیست و در نتیجه مجبور به وارد کردن بخشی از زغال سنگ از کشورهای دیگر هستیم. از طرفی زغال سنگ موجود در معدن طبس مقادیر قابل توجهی گوگرد دارد که آن را برای تبدیل به زغال سنگ کک مناسب نمی کند. در نتیجه باید طرحی برای تصفیه گوگرد از زغال سنگ اندیشیده شود. در غیر اینصورت مجبور به واردات زغال سنگ کک برای تامین نیاز واحدهای کک سازی خواهیم بود. این طرح توسط ایمیدرو در حال بررسی و آزمایش است تا به محض نهایی شدن در معدن استفاده شده و زمینه بی نیازی ایران از واردات زغال سنگ کک را ایجاد نماید.

طرح جامع پایش زغال سنگ که توسط سازمان ایمیدرو در حال اجرایی شدن است با توجه به ظرفیت کلیه معادن زغال سنگ موجود در کشور در حال اجرا شدن است اما شیوع ویروس کرونا راه را با دشواری روبه رو کرده اما مسئولان امر با وجود دشواری ها، همچنان به صورت محدود و با سرعت کم به فعالیت می پردازند. این طرح در سه فاز اجرایی می شود. فاز اول در دوره کوتاه مدت 5 ساله ، فاز دوم در دوره میان مدت 10 ساله و فاز سوم در دوره بلندمدت 20 ساله طرح ریزی شده و در دست اجرا می باشد. در این طرح میزان ظرفیت تولیدی هر یک از معادن مشخص شده و معدن طبس بیشترین بار را به دوش می کشد.

از طرفی براساس چشم انداز تعیین شده برای تولید 55 میلیون تن فولاد تا سال 1404، حدود 4 میلیون تن کنسانتره زغال سنگ کک مورد نیاز واحدهای تولیدی خواهد بود که معادن ایران باید بتوانند مقادیر مورد نیاز این صنایع را برطرف سازند. از آنجایی که حدود 5 میلیون تن از فولاد قرار است به روش کوره بلند تولید شود لذا در طول فرایند به کنسانتره زغال سنگ کک نیاز پیدا خواهد شد.

برخی سرمایه گذاران خارجی نیز در این طرح مشارکت داشته و همکاری خود را از پیش اعلام کرده بودند. اما شیوع ویروس کرونا از یک طرف و نوسانات نرخ دلار از طرفی دیگر این همکاری ها را با دشواری هایی روبه رو کرده و در حال حاضر تا بهبود اوضاع جهانی باید با استناد به منابع داخلی، پروژه پیش رود.