قیمت ضایعات آهن در بازار ایران

قیمت ضایعات آهن در بازار ایران: در مطلب زیر سعی مینماییم به زوایای پنهان بازار ضایعات آهن ایران که شاید از دیدگاه دیگر فعالان بخش فولادی مخفی مانده رجوع نمائیم و از شرایط بدون انضباط آن پرده برداریم. در زیر به انواع روش های موجود جذب ضایعات اهن در بازار اشاره خواهیم نمود.

افزایش قیمت ضایعات آهن با کیفیت کمتر بوسیله ترفند ترفیع درجه (ارتقاء درجه)

در هنگام افزایش قیمت ضایعات آهن یکی از راه های جذب بیشتر قراضه توسط برخی از مصرف کنندگان ، تغییر در تعاریف درجه های ضایعات اهن ورودی کارخانه با حذف درجات پایین و یا ارتقاء درجه بارهای ورودی می باشد.به این معنی که اگر در شرایط عادی بازار مثلا ضایعات اهن آبگرمکن ، پایین ترین درجه را به خود اختصاص میداد، در شرایط صعود قیمت ، با حذف درجه سبک آن کارخانه یا تغییرتعریف درجه ها ، ضایعات اهن آبگرمکن به درجه بالاتر تغییر مکان نموده و عملا با بی ثباتی اصول خود ، اختلاف شدیدتری نسبت به تعاریف ضایعات اهن در بین تامین کنندگان به وجود می آید.

اعلام قیمت ضایعات به شکل رسمی و غیر رسمی

در زمان افزایش تقاضای مصرف ضایعات اهن ، برخی از مصرف کنندگان با اعلام دو قیمت رسمی و غیر رسمی ، سعی در جذب بار به صورت مخفیانه می نمایند به طوری که گهگاه اختلاف قیمت خرید به صورت غیررسمی تفاوت عمده ای با قیمت اعلامی به صورت رسمی دارد. فلسفه این عمل اطلاع نیافتن رقبا از قیمت خرید واقعی می باشد لیکن با دنیای مجازی امروز این عمل پس از چند دقیقه از طرف دیگر رقبا شناخته شده و عکس العمل آنها را نسبت به افزایش قیمت در برخواهد داشت.

شاید این نوع روش خرید در ابتدا باعث افزایش جذب بار در حد یکی دو روز شود ولی دفعات بعدی اینگونه افزایش با رصد بازار توسط دیگر مصرف کنندگان مواجه شده و اثرات مخرب باری در پی خواهد داشت چرا که در بازار،اعلام قیمت غیر رسمی بدون منبع معتبرباعث به وجود آمدن قیمت های مختلف شده و عملا دیگر مصرف کنندگان را از دریافت قیمت صحیح دور میسازد که خود زمینه ساز افزایش غیرواقعی دیگر مصرف کنندگان خواهد شد. به همین جهت است که برخی از مصرف کنندگان از سامانه های معتبرخواستار عدم اعلام رسمی قیمت کارخانه خود میشوند و سامانه سبا نیز به جهت تعهد به اطلاع رسانی شفاف و دقیق مجبور میشود فقط با عنوان آن شهر به اطلاع رسانی قیمت ضایعات اهن ادامه دهد.

اختلاف قیمت خرید ضایعات با توجه به مبدا بارگیری

برخی از مصرف کنندگان این تفاوت قیمت را به نسبت مبدا بارگیری (هزینه کرایه) محاسبه واعلام مینمایند که با توجه به اینکه عملا در تمام نقاط کشور مصرف کنندگان دیگری وجود دارند و آنها اجازه خروج بار از منطقه خود را با توجه به نیاز خود نمیدهند ، عملا پس از گذشت یک روز این ترفند با افزایش قیمت دیگر مصرف کنندگان خنثی می شود، از طرف دیگر نیز اکثر تامین کنندگان ، رغبت به فروش بار به مناطق دور دست نداشته و با توجه سهولت و آشنائی با مصرف کنندگان منطقه ای خود با عدم بارگیری ، نسبت به فشار بر روی مصرف کنندگان منطقه در جهت افزایش قیمت اقدام و درنهایت بار خود را با قیمت بالاتر به مصرف کننده منطقه خود به فروش میرسانند.

البته این روش مناسب خرید بصورت مستقیم توسط مصرف کننده اصلی از تامین کننده اصلی میباشد و در صورتی که این نوع خرید توسط واسطه ها انجام شود عملا کارایی خود را پس از چند روز از دست خواهد داد.تذکرا اینکه اعلام پرداخت اختلاف کرایه برای مناطق خارج از محدوده استان با یک عدد ثابت ،منطقی و موثر در امر خرید ضایعات اهن میباشد.

تفاوت قیمت بین تامین کنندگان یک مصرف کننده

برخی از مصرف کنندگان در زمان افزایش قیمت با توجه به سابقه ، عملکرد وتوانائی آن تامین کننده نسبت به قیمت خرید آن با دیگران تفاوت قائل شده که این امر نیز با موافقان و مخالفانی روبروست ، کسانی که باتوجه به اصل عدالت این مسئله را زیر سوال برده و آن را مغایر با روحیات اخلاقی میدانند و کسانی که با توجه به سابقه درخشان آن تامین کننده ، این امتیاز مثبت را تشویقی در جهت حمایت از مشتریان وفادار دانسته و آن را عین عدالت میدانند.

پرداخت ما به تفاوت قیمت خرید با عنوان پاداش

ابتدا بایستی به تعریف عنوان "پاداش"در بازار ضایعات آهن بپردازیم."پاداش" یا مبلغ "حق العمل" به مبلغ پورسانت پرداخت شده از طرف خریدار به واسطه ای که بار را از فروشنده به سمت خریدار هدایت می نماید اطلاق میگردد.این عدد تا سالهای نه چندان دور در حدود چند ریال بوده (مثلا 20 ریال) که به نسبت تناژ افراد در همین حدود متغیر بوده است ولی در سالهای اخیر با افزایش تقاضای ضایعات اهن و وجود واسطه های مختلف عملا کارکرد اصلی خود را از دست داده و عاملی برای پنهان کاری برخی از مصرف کنندگان ضایعات اهن از قیمت واقعی خرید خود شده است.

پاداش های متعارف قبل با توجه به میزان اندک خود هیچگاه در بازار وبر روی قیمت پایه خرید ضایعات اهن تاثیر نمیگذاشت لیکن در حال حاضر با پرداخت پاداش های کلان که گهگاه تا حدود حتی 100 تومان در برخی از مصرف کنندگان شنیده میشود ،عملا مفهوم اصلی پاداش از پورسانت "حق العمل" به" افزایش قیمت خرید" مصرف کنندگان تغییر جهت داده و به قیمت پایه خرید مصرف کنندگان اضافه میشود.

با این شرایط و با توجه به آشفتگی بازار ورقابت شدید،گهگاه همان "حق العمل" های متعارف قبلی نیز نصیب واسطه ها نشده و درنهایت به تامین کنندگان پرداخت میگردد.این طرح شاید در ابتدای عدم اطلاع دیگر مصرف کنندگان طرح مناسبی جهت جذب باشد ولی پس از گذشت چند روز و اطلاع دیگر مصرف کنندگان از مبلغ پاداش ، دیگر اثر خود را نداشته و در درازمدت باعث کاهش بار ورودی آن کارخانه میشود چرا که مشخص نبودن پاداش پرداختی به تامین کنندگان و رقابت شدید، باعث کاهش سود واسطه (پورسانت حق العملکار) می شود و آن واسطه در عمل بار را به سمت کارخانه دیگر ولو با قیمت کمتر لیکن پورسانت بهتر برای خود ، هدایت مینماید.

مالیات بر ارزش افزوده

در برخی موارد تفاوت قیمت خرید ضایعات اهن ناشی از تزریق قسمتی ازمالیات برارزش افزوده دریافتی برخی از تامین کنندگان به بازار می باشد، با وجود اینکه این مورد بسیار کم به وقوع میپیوندد لیکن با توجه به عدد 9 درصد (حدود کیلوئی 100 تومان نسبت به قیمت ضایعات آهن 1100 تومانی) میتواند حتی با یک مورد تخلف در استفاده از مالیات ارزش افزوده یک شرکت تامین کننده ضایعات آهن ، کل بازار قراضه کشور را به هم ریخته و اعداد متفاوتی در قیمت خرید مصرف کنندگان را نشان دهد.

افزایش(کاهش) قیمت درجه های سبک بیشتر از دیگر درجه ها در هنگام افزایش(کاهش)قیمت

همانطور که قبلا نیز گفته شد با توجه به اینکه بیشترین بار ورودی کارخانه ها درجه های سبک میباشد(یک،دو وسه)، در هنگام افزایش تقاضا ضایعات اهن ، این درجه های سبک هستند که با بیشترین صعود قیمت مواجه شده و درجه های ویژه و سوپرویژه به علت پایین بودن ورودی شان با تغییر کمتر باصعود مواجه شده و به نوعی مصرف کنندگان خواهان القای افزایش کم قیمت ضایعات آهن میباشند(به جهت عدم دپوی ضایعات آهن توسط تامین کنندگان) وبرعکس،در هنگام کاهش تقاضا ، با کاهش کمتر قیمت درجه های ویژه وسوپرویژه وکاهش شدید درجه های سبک عملا قیمت خرید بیشترین بار ورودی کارخانه خود را با کاهش شدید مواجه داده و اینگونه القا می نمایند که بار ضایعات اهن کاهش شدیدی نداشته است.(به علت مقاومت در برابر کاهش قیمت شمش)

با توجه به توضیح بالا،همانطور که بارها گفته شد استفاده از شاخص قیمت ضایعات اهن به غیر از درجه های سبک همچون ویژه به جهت استفاده در آمارگیری و یاقیاس قیمت ها ، اصلا توجیه منطقی نداشته و ارقام واقعی این صنف را نشان نمیدهد.و متاسفانه برخی از کانال های اطلاع رسانی به استفاده از درجه ویژه در آمارها بسنده می نمایند.البته شاید بخاطرسهولت استفاده از درجه ویژه این گونه از آن استفاده میشود که متاسفانه با ارقام واقعی نوسانات این صنف مغایر میباشد.پیشنهاد استفاده از درجه های سبک به جهت آمار این صنف نتایج واقعی تر را به دست خواهد داد.

مثال :

کارخانه X قیمت فعلی /سوپرویژه 1200/ویژه 1180/یک 1150/دو 1100/سه 1020

درهنگام افزایش قیمت / سوپرویژه 1220/ویژه 1200/یک 1190/دو 1140/سه 1060

افزایش 20 تومانی درجه های سوپر ویژه،ویژه و افزایش 40 تومانی درجه های یک،دو و سه

کارخانه X قیمت فعلی /سوپرویژه 1200/ویژه 1180/یک 1150/دو 1100/سه 1020

درهنگام کاهش قیمت / سوپرویژه 1180/ویژه 1160/یک 1100/دو 1050/سه 980

کاهش 20 تومانی درجه های سوپر ویژه،ویژه وکاهش 40 تومانی درجه های یک،دو و سه

در مثال بالا مشخص است کسانی که از آمار و اطلاعات درجه ویژه استفاده می نمایند محدوده تغییر قیمتی 40 تومانی را مشاهده می نماینددر صورتی که محدوده عمده ی تغییر قیمتی حدود 80 تومان می باشد

حتی در برخی مواقع در هنگام صعود قیمت ، خرید تکنرخ تمام ضایعات اهن ها توسط تامین کنندگان انجام میپذیرد.به این معنی که درجه سوپرویژه ،ویژه،یک،دو،سه،آلیاژی و حتی دربرخی موارد حلب نیز با قیمت یکسان خریداری شده که این امر باعث افزایش شدید قیمت ضایعات اهن های با کیفیت پائین میشود.فارغ از بحث مفید بودن این روش خرید فقط در زمان کوتاه و اثرات منفی در بازار ضایعات اهن بصورت بلند مدت ، میتوان به حذف تفاوت قیمت ضایعات اهن با کیفیت بالاتر نسبت به ضایعات اهن با کیفیت پائین اشاره نمود که درنهایت باعث کاهش راندمان و یا کاهش کیفیت محصولات خروجی مصرف کنندگان خواهد شد.

خرید ضایعات اهن با شرایط نادیده گرفتن ناخالصی بار

برخی از مصرف کنندگان جهت جذب بیشتر ضایعات اهن ، با نادیده گرفتن یا بخشیدن ناخالصی موجود در بار ، عملا باعث جذب بار بیشتر میشوند.این کار فارغ از بحث عدم وجود معیار مشخص در خرید و فروش ضایعات اهن ، سبب اختلاف نظر در معیار ناخالصی ضایعات اهن توسط کنترل کیفی مصرف کنندگان مختلف شده و تامین کنندگان را با سردرگمی مواجه مینماید.

بنظر میرسد با وجود عدم تائید این روش ، ثبات در این روش برای هر مصرف کننده در زمان کاهش یا افزایش قیمت مناسب تر از تغییر شرایط در زمان های مختلف است.چون گاه برخی از کارخانه ها در زمان افزایش تقاضای ضایعات اهن با خرید این ماده اولیه با ناخالصی کمتر از واقعیت و در زمان کاهش تقاضا با خرید با ناخالصی واقعی سبب یک بام و دو هوا شدن تعریف خرید و ناخالصی اعلامی خود بر بار ورودی خواهند شد.

جمع بندی :

در پایان خاطر نشان می نماییم شاید در کوتاه مدت روش هایی که بنام ترفند خاص در خرید ضایعات اهن توسط برخی از مصرف کنندگان انجام میشود باعث افزایش ورودی بار ضایعات اهن آنها شود لیکن در بلند مدت آن کارخانه هایی موفق تر به تداوم خرید ضایعات اهن خواهند بود که بر اساس شفافیت و ثبات عملکرد نسبت به تامین کنندگان در تمام شرایط بازار(چه افزایش چه کاهش تقاضا) عمل میکنند. تهیه شده در : " ســـــبا " ، سامانه اطلاع رسانی بازار قراضه ذوبی آهن کشور