ایران ضایعات

اثرات کیفیت آهن قراضه بر روی تولید فولادسازی (بخش دوم)

اثرات کیفیت آهن قراضه بر روی تولید فولادسازی، انواع ضایعات

اثرات کیفیت آهن قراضه بر روی تولید فولادسازی :

با توجه به همه ویژگی های مثبتی که از قراضه در روند فولادسازی فرمودید آیا همه فولادسازها دانش و تجربه لازم را در ذوب سازی دارند و نمی خواهند احیاناً ناتوانی خودشان را در تولید محصول کم کیفیت به قراضه نسبت بدهند؟

اولا نمیشود گفت فولادساز کار خودشان را بلد نیستند و نمیشود هم گفت کار خودشان را حتما 100 درصد به خوبی انجام میدهند. این معادل این هست که بگوییم تامین کننده قراضه دانش و تجربه کافی ندارد. به نظر من این بحث را میشود از یک زاویه دیگر مورد بررسی قرار داد. اولاً به هر حال قدرت چانه زنی خریدار و فروشنده همیشه در طول تاریخ وجود داشته است. و هر مشتری میتواند برای چانه زنی از این ابزار هم استفاده کند. به نظر من مسئله این است که هر فروشنده موفقی در دنیا باید بتواند از محصول خودش بهترین استفاده را کرده و ضروریست به روش مصرف محصول خودش مسلط باشد. اگر تامین کنندگان قراضه از این جهت به موضوع نگاه کنند که حتی با فرض شکایت مشتری از کیفیت محصولشان، می توانند به مشتری نحوه مصرف محصول را آموزش بدهند و یا با او همراه باشند، خیلی از مسائل حل خواهد شد. متاسفانه من تا حالا ندیده ام که یک تامین کننده قراضه به یک فولادساز از روش مصرف یا تولید فولادساز انتقاد کند. دیده نشده که مثلا یک تامین کننده، یک مهندس متالورژ با تجربه در کنار خودش داشته باشد تا در بحث فنی با مشتری خودش بتواند وارد شود. همیشه فولادسازها از ابزار دانش خودشان و عدم ورود تامین کنندگان به مباحث فنی استفاده میکنند و تامین کننده نميتواند حرفی برای گفتن داشته باشد. تامین کننده و خریدار یار و شریک هم هستند. منافع هر دو در گرو تداوم کار و همکاری است. اگر همیشه یک طرف بر دیگری مسلط باشد عدم تعادل وجود دارد و عدم تعادل پایدار نخواهد بود. من همیشه نظرم این بوده که تامین کنندگان قراضه به عنوان تامین کننده ماده اصلی فولادسازی باید خیلی بیشتر روی مباحث فنی فولادسازی وارد شوند. در این راه می توانند از متخصصین زیادی که در کشور هستند استفاده کنند. من اعتقاد دارم که این دعوا، بدون وارد شدن به بحث فنی هیچ وقت پایان نخواهد داشت.

در زمینه موضوعات دیگر کیفیت نظیر دانسیته، سایز و جنس قراضه هم توضیح فرمایید.

در مورد سایز به طور خلاصه اینکه: بسته به نوع کوره سایز قراضه باید مناسب باشد به نحوی که شارژ بتواند انجام شود. طبیعتا یکی از دلایلی که یک قراضه با درجات پایینتر کارشناسی می شود. اینست که نیاز به هزینه برشکاری داشته باشد. دانسیته بیشتر قراضه منجر به جذب انرژی بیشتر قراضه و زودتر ذوب شدن آن و کوتاه شدن زمان ذوب و افزایش تولید می شود. پس دانسیته میتواند روی تولید اثر زیادی بگذارد. اما موضوع دانسیته و سایز را تا حدی میشود با روش های شارژ قراضه حل کرد. هر نوع قراضه، با هر سایز و دانسیته، نیاز به روش خاص خودش برای استفاده دارد. این از آن نکاتی هست که میشود مورد بحث فنی قرار بگیرد. اما به هر حال اثر آن را نباید نادیده گرفت. دست آخر در مورد جنس قراضه نمیشود گفت قراضه آلیاژی یا چدنی برای فولادسازی مناسب نیست. در واقع برعکس هست، اگر این نوع قراضه ها تفکیک بشوند. کوره بان ها همیشه عاشق کنترل آنالیز ذوب به کمک قراضه ها با آلیاژهای مختلف هستند چرا که هنر ایشان را در آشپزی فولاد می توانند نشان بدهند. اما اگر این نوع قراضه های آلیاژی یا چدنی در قراضه های دیگر مخلوط باشند، هیچ کنترلی نمیشود روی کیفیت ذوب داشت و عملاً کنترل از دست خارج میشود. بعنوان مثال اگر قراضه ای منگنز بالایی داشته باشد و به صورت تفکیک شده تحویل شود، استفاده مقدار مشخصی از آن در هر ذوب باعث کاهش مصرف فرومنگنز یا فروسیلیکومنگنز میشود. در عوامل هزینه، فروآلیاژها (فرومنگنز،فروسیلیس یا فروسیلیکومنگنز) اثر بسیار زیادی روی بهای تمام شده دارند. ممکن است تا کیلویی 40 تومان در فولادسازی هزینه این فروآلیاژها باشد. انواع ريل، ناخن لودر، زنجیر تانک، زنجیرها منگنز بسیار بالایی دارند. پس تفکیک قراضه و مهندسی فراوری قراضه میتواند، نه تنها نقش مهمی در میزان تولید (به خاطر حذف آنالیزسازی ناخواسته و از دست رفتن زمان) داشته باشد، بلکه در کاهش هزینه های فولادسازی هم نقش بسیار مهمی دارد.

مثلاً اگر میزان منگنز قراضه، در ناخن لودر محاسبه شود، نه تنها میشود قیمت گذاری درستتری بر روی آن داشت، بلکه میشود به خریدار (فولادساز) میزان صرفه جویی را نشان داد. قراضه های دیگری هستند که آلیاژهای مفیدی دارند. مثلا قراضه های جنگی غیر انفجاری، انواع محور و تراورس فولادي راه آهن، هسته ی ترانس، شفت ها، قراضه ی چرخ قطار و بانداژ راه آهن. در رابطه با پرت قراضه نيز بايد به فرايندهای جانبی مانند احيای قراضه ها و ضايعات توليد توجه ويژه داشت كه قطعاً ميتوان از اين راه پرت را كاهش چشمگير داد. همه اینها میتوانند در فولادسازی باعث کاهش هزینه خریدار بشوند. پس به طور خلاصه وقتی بحث از کیفیت قراضه میکنیم باید چند نکته رو در نظر بگیریم:

1- شاخص های اندازه گیری کیفیت قراضه باید تعریف بشوند.

2- تعاریف باید بین همه اعضای زنجیره به صورت یکسان تعریف بشوند.

3- تعاریف باید قابل فهم و اندازه گیری باشند.

4- ارزش هر نوع قراضه باید بر اساس تعاریف سنجیده شود.

به طور خلاصه: موضوع قراضه باید مهندسی بشود. استانداردسازی در این زمینه میتواند ارزش افزوده خیلی خوبی برای همه اعضای زنجیره تامین ایجاد کند. 

آیا قراضه شردد می تواند مشکل کیفیت را حل کند؟ چه بخشی از مشکل را می تواند حل کند؟

شردر، یا خرد کن قراضه، به عنوان یک تجهیز برای فراوری قراضه ابزاری محسوب میشود که قواعد و آثار خودش رو دارد. از یک طرف نوع قراضه ای که میشود در آن استفاده کرد و آن را فراوری کرد مطرح هست. از طرف دیگر محصولی که تولید میکند، ارزش افزوده و اثرش برای فولادساز را باید در نظر گرفت. باید این نکته را در نظر بگیریم که شردر (shredder) همه انواع قراضه را نمی تواند خرد کند. اساس شردر برای فراوری بدنه خودرو در دنیا مورد استفاده قرار میگیرد و به طور معمول میتواند ورق هایی با سایز 6-5 میلیمتر را خرد بکند. اولاً سوال اینست که آیا شردر توجیه اقتصادی داره؟ و آیا روش مناسبی هست؟ به نظر من شردر با توجه به ظرفیت های معمولا بالایی که دارند، نیاز به تامین خوراک دارند. متاسفانه در کشور ما که بازیافت خودرو به خوبی و درستی انجام نمیشه و عمر خودرو ها زیاد است، کمی باید با دقت با موضوع برخورد کرد. از طرفی به هر حال هزینه این دستگاه با توجه بهه قیمت قراضه ورودی و محصول شرد شده خروجی باید مقایسه شود. قاعدتا ارزش افزوده این دستگاه برای فراوری باید توجیه اقتصادی خوبی داشته باشد. باید گفت محصول اینن دستگاه دلخواه ترین نوع قراضه ای هست که هر فولادساز در آرزوی آنست. یک قراضه نسبتا یک دست با سایز بسیار کوچک که به راحتی حمل میشود، به راحتی شارژ میشود و کیفیتش از نظر ناخالصی جذاب است. در دنیا معمولا قراضه شرد شده را در کوره های القایی با دستگاه شارژر ویبراتوری به طور مستقیم در کوره القایی شارژ میکنند که هم باعث کاهش هزینه نیروی انسانی میشود و هم اینکه باعث شارژ مداوم قراضه و استفاده از حداکثر انرژی کوره میشود و خطرات استفاده از قراضه فله را ندارد. استهلاک پایین دستگاهها را دارد و همچنین میتوان وزن قراضه شارژ شده را به طور مداوم اندازه گیری کرد و کنترل خیلی خوبی در فرایند فولادسازی داشت. اما اگر با همین دستگاه شردر به جای بدنه خودرو و قراضه هایی که با ورقهای کمتر از 5- 6 میلیمتر هستند، مثلاً حلبی شارژ شود، محصول اصلا دلخواه نیست. مسئله اینست که بتوانیم از این دستگاه به درستی استفاده کنیم و از ارزش افزوده ای که در فولادسازی ایجاد میکند استفاده کنیم. مطالعات زیاد و تست های زیادی در کارخانجات فولادسازی در دنیا انجام شده که به ما بگوید که آیا میشود 100 درصد از قراضه شرد شده استفاده کرد؟ و اگر میشود آیا این کار اقتصادی هست؟ در واقع میشود از قراضه شرد شده تا 100 درصد هم استفاده کرد. اما مطالعات منتشر شده عموما نشان میدهند که استفاده 100 درصد از قراضه شرد شده الزاما اقتصادی نیست. در واقع در فرایند ذوب با کوره های القایی باید از قراضه های مختلف در زمان های مختلف یک سیکل ذوب استفاده کرد. یکی ديگر از مزاياي شردر، خروجي ضايعات با ارزشي مثل مس و آلومينيوم و غيره است. اگر بخواهم مثال بزنم، مقاله ای نشان میدهد که ترکیب زیر اقتصادی ترین ترکیب شارژ کوره بوده است.

ترکیب یک :

15 درصد قراضه پرسی سنگین + 15 درصد سفاله پرس شده + 60 درصد قراضه شرد شده + 10 درصد قراضه مخلوط 

ترکیب دو :

15 درصد قراضه پرسی سبک + 15 درصد سفاله پرس شده + 40 درصد قراضه شرد شده + 20 درصد قراضه سنگین بار + 100 درصد قراضه مخلوط 

همانطور که عرض کردم این ترکیبات بستگی به شرایط هر کارخانه، سایز کوره، توان کوره، قیمت قراضه های مختلف و غیره دارد. واقعا نمیشود یک نسخه جامع برای همه پیچید و گفت که استفاده از 100 درصد قراضه شرد شده اقتصادی ترین روش ممکن هست. اما بر عکس آن، حتما میشود گفت که استفاده از قراضه شرد شده (به شرط نسبت قیمت معقول آن به قراضه های دیگر) حتما میتواند به اقتصادی شدن تولید کمک کند. به طور خلاصه عرض کنم؛ شردر به اقتصادی شدن زنجیره تولید فولاد کمک میکند، اما شردر تنها راهکار نیست. قراضه باید بر حسب نوع آن؛ تفکیک، برشکاری، پرس کاری و قیچی، شی یر پرس (Shear Press) بشوند. به طور خلاصه تر اینکه؛ شردر یکی از ابزارهای لازم و حتی واجب در فرایند فراوری و تامین قراضه است اما همه راه حل نیست. حسب شرایط میتوان در وهله اول سرمایه گذاری روی دستگاه شی یر پرس (Shear Press) انجام داد و در گام بعدی توسعه بر روی شردر انجام شود و یا برعکس. اگر مجموعه ای بتواند همه امکانات لازم را برای شردر، شی یر پرس و پرس فراهم کند، بسیار عالیست. انتخاب تکنولوژی نیاز به در نظر گرفتن پارامترهای زیادی دارد: از نظر میزان سرمایه گذاری، زیرساخت لازم، در دسترس بودن مواد اولیه، در دسترس بودن بازار مصرف، وجیه اقتصادی و غیره. در پایان اینکه، فراوری قراضه به صورت سیستماتیک و مدرن، با ابزار و تجهیزات استاندارد که منجر به تولید محصولی استاندارد با تعاریف دقیق و مشخص داشته باشد، از نیازهای صنعت فولاد ایران است.

نشریه آهنگان

 

نظرات کاربران :

در حال پردازش ...
صرف نظر از پاسخ دهی (ارسال پاسخ برای نظر )