ایران ضایعات

تفکیک و جداسازی پسماندها

تفکیک و جداسازی پسماندها ، مواد خشک یا جامد ، مواد تر

 تفکیک و جداسازی پسماندها (Separation): تقسیم مواد زاید جامد به اجزای یکسان مثل محصولات کاغذی، شیشه، فلز و زایدات مواد غذایی، جداسازی ممکن است دستی و یا مکانیکی و به کمک تجھیزات خاصی انجام گیرد.
مواد بازیافتی شامل :
1- مواد خشک یا جامد
2- مواد تر
مواد زاید جامد برحسب نوع محصول و محل ایجاد خود دارای گونه ھای مختلفی مشتمل بر:

آوار ناشی از تخریب ساختمانھا، باتریھا، پسماندھای حاصل از تمیز کردن باغچه ها وچمن ها و مواد زاید دامپروری شامل فضولات حیوانی ، پسماندها ی تر خانگی، پلاستیک، تایر، لامپ فلورسنت ، روغن موتور مصرف شده وموارد مشابه نظیر فیلتر روغن ، روغن و ضد یخ ، شیشه، فلزات ، کاغذ ومقوا و جعبه های مقوایی ، کامپیوتر،  لباسها  کھنه ، وسایل برقی نظیر رادیو و تلویزیون و... می باشد. حال به تعریف ونحوه بازیافت درباره برخی ازمواد فوق می پردازیم :

 آوار ناشی از پسماند ساختمان ها ( نخاله ) :

منظور از نخاله ها ی ساختمانی ، مواد زاید جامد حاصل از تخریب ساختمانی ، جادهها ، پیاده روها  ، سدها  ، کارخانه ها  مدارس و .... می باشد. این مواد معمولا شامل قطعات بزرگ شکسته شده بتونی، لوله ها ، رادیاتورها ، مجراها ، آجر، سنگ، شیشه و غیره می باشد. درصدر فھرست آوار ناشی از انهدام ساختمان ها ست که خود پس از جداسازی مواد مختلف از هم براساس نوع آن مواد به مراکز بازیافت مربوطه فرستاده می شوند. مثلاً فلزات به کار رفته درآن به مراکز بازیافت فلزات فرستاده می شود. ھمچنین سیم های برقی که دراین ساختمانها  به کار رفته به نوبه خود بازیافت می شود. 

ضایعات باتری:

باتری ها می توانند خطرناک باشند بویژه باتری ھایی که قابلیت شارژ مجدد را دارند. خوشبختانه این باتری ها  قابل بازیافت ھستد که دربخش فلزات بازیافت می شوند.
در سال 2018 ، رقم جهانی ناوگان اتومبیل های برقی به بیش از پنج میلیون نفر رسید و طبق گفته آژانس بین المللی انرژی ، بیش از 130 میلیون ماشین الکتریکی تا سال 2030 در جاده های ما خواهند بود. تجزیه و تحلیل چرخه زندگی نشان می دهد که اتومبیل های الکتریکی گزینه سبزتری نسبت به همتایان بنزینی و دیزلی خود هستند اما هنوز جای پیشرفت دارد ، به ویژه در نحوه دفع و بازیافت باتری ها.

بازیافت پلاستیک

پلاستیک از محصولات ساخت انسان است و ساختمان شیمیایی آن از ترکیب ملکول ها ی ھیدروژن و کربن تشکیل شده است . ملکول های پلاستیک به علت اتصالات محکمی که با هم دارند ارگانیسم ھای واپاشیده شبیه باکتری ها  و قارچ ها  نمی توانند درآن نفوذ کنند. بنابراین پلاستیک به طور طبیعی واپاشیده نمی شود و به چرخه اکوسیستم نمی پیوندد. پلاستیک ها  اگر درمعرض نور خورشید و یا اکسیژن کافی قرار گیرند نھایتاً بعداز صد سال ملکول ھای آن طی فرآیند اکسیداسیون نوری از هم واپاشیده می شود. اما پلاستیک به علت پایداری، سبکی وزن، وسعت استفاده و گستره وسیع ان ماده مفیدی است که امروزه بیش از سی نوع رزین پلاستیکی وجود دارد که متداولترین آنھا عبارتند از: PET , PP , LDPE , HDPE , PS , PVC 

بازیافت مواد پلاستیکی : 

گستره وسیع انواع پلاستیک در بازار چالشی برای دست اندرکاران بالقوه بازیافت محسوب می شود. فن آوری بازیافت پلاستیک را به چھار گروه تقسیم می کنند:

گروه نخست : یک شیوه متداولی است درصنایع پلاستیک سازی که درآن پسماند پلاستیک تمیز ایجاد شده در فرآیند تولید را دوباره به ذخیره مواد خام وارد می کنند. این فرآیند در واقع اجتناب از تولید پسماند می باشد.

گروه دوم : بازیافت گروه دوم شامل پسماند پلاستیک های آلوده و مخلوط می باشد. نوع پسماندها ی جمع آوری شده خانگی ، برای بازیافت این گروه چھار روش وجود دارد
1- پلاستیک مخلوط جمع آوری شده را می توان طبق انواع پلاستیک از ھم جدا کرده و با استفاده از فرآیندھای استاندارد کمی اصلاح و تغییر می توان اقلام پلاستیکی کم ارزشی ازآنھا ساخت . مانند بطریھای نوشابه (پی.ایی.تی) فایبرفیل
2- دراین روش از وسایل مخصوصی استفاده می گردد که می توان یک جریان ترکیبی ( رزین ها ی پلاستیکی مختلفی را باھم مخلوط کرد) درآن ریخت و دستگاه طی فرآیندی از رزین ھا می تواند تخته الوار جانشینی تولید کند. از این تولید می توان برای ساختن میزھای پینگ پونگ ، نیمکت ، نرده و محصولات مشابه دیگری استفاده کرد.
3- ازپسماند پلاستیک به روش خاصی می توان بتونه و یا میله مستحکم پلاستیکی ساخت. پلاستیک ها ی حرارتی را که معمولاً قابل بازیافت درنظرگرفته نمی شوند می توان به صورت پودر درآورد و سپس به رزین ها ی خام فیلتر افزود.

گروه سوم : پلاستیک را به مولفه ها ی شیمیایی آن می شکنند و از آن در سنتز رزین های جدید استفاده می کنند. به عنوان مثال بطری ھای ساخته شده از پت را می توان به مواد شیمیایی خوشبو تبدیل کرد واز آن درساخت رزینھای مختلف شبیه پلی استر استفاده کرد.

گروه چھارم : بازیافت این گروه مربوط است به سوزاندن پسماندھای پلاستیکی درکوره آشغال سوز، به دست آوردن انرژی پسماند پلاستیک نگرانی ھای جدی مطرح کرده که این کار فقط کسری از ارزش اولیه تولیدات پلاستیکی را باز می گرداند و می تواند مجموعه ای جدید از مشکلات زیست محیطی مثل آزاد کردن گازھای سمی در اتمسفر را ایجاد کند. شرکت ھای مختلف سازنده بطری ھای پلاستیکی و مخزن ھای پلاستیکی با بکارگیری فناوری ھای جدید ھمه روزه در حال بھینه سازی سیستم ھای خود ھستند تا حداکثر استفاده ممکن را ازاین محصولات ببرند. دراین راستا بخش پلاستیک سازی جنرال الکتریک یک نوع پلاستیک سفت و محکم به نام لکسان(PPC) با وزن سبک ومقاوم دربرابر ضربه ساخته که ازآن می توان بعد از استریل کردن ھربار استفاده تا ٢٠٠ مرتبه استفاده مجدد کرد . بطری ھای شیر نیم گالنی ازجمله مصارف آن است. خرده ھای صنعتی پلاستیک را به چرخه دوباره شرکت نیوپلاست مصرف باز می گرداند. این شرکت بطری ھای اتیلن و پلی پروپیلن را طی فرآیند بازیافتی به شکل آب پاش ، سینی ، لوله در می آورد.

 بازیافت تایر:

بازیافت تایر جزء مشکلترین مواد بازیافتی است ولی به ھر حال مسئله بازیافت آن بسیار جدی است و شرکت ھای زیادی به دنبال راه حل ھای مناسبی برای آن ھستند. برای آشنا شدن با این موضوع لازم است که بدانیم در ایالات متحده آمریکا درسال ١٩٩٨ درھرسال ٢۴٠ میلیون تایر دور ریخته شده است و این خطری است که محیط زیست را تھدید می کند. حدود ٢٠ % از این تایرھا برای ترمیم و استفاده مجدد مناسب ھستند. امروزه تایرھای کھنه ای را که نمی توان ترمیم یا استفاده نمود برای مصارف دیگر بکار می برند. مثلاً آنھا را تکه تکه می کنند و برای سوخت از آن ھا استفاده میکنند. ھمچنین تکه ھای آن را با آسفالت مخلوط می کنند و باندھای فردودگاھ ھا را از آن می سازند . ازآنھا نیز می توان حصیرھای پلاستیکی و قوطی ھای آشغال ساخت.

شیشه :

بطری ها ازجمله اشیایی ھستند که ازشیشه ساخته می شوند. البته ھمه انواع ضایعات شیشه قابل بازیافت نیستند. مثلاً بعضی انواع قابهای  شیشه ای و یا جام های شیشه ای ھستند که درساخت آنھا از سرامیک استفاده شده است . بازیافت اینگونه از شیشه ھا می تواند ناخالصیھایی درجریان بازیافتی وارد کند . شیشه ھای سبز رنگ و کھربایی از اضافه کردن مواد رنگینه ای مخصوص ھنگام ساخت شیشه بوجود می آید . که این رنگها  قابل بازیافت نیستند . از بطری ھای قهوه ای رنگ می توان ، بطری ھای قھوه ای رنگ دیگرساخت. ھنگامی که شیشه را به کارگاه یا کارخانه بازیافت می برند ابتدا آن را خرد می کنند تا به تکه ھای کوچکی درآیند. سپس تکه ھای کوچک را له می کنند حاصل آن را کولات (Cullat) گویند. 

جدا و تمیز کرده تا آماده مخلوط کردن با دیگر مواد خام شود. صرفه جویی در ھزینه ھا در واقع صرفه جویی در انرژی می باشد . ھنگامی که شیشه را از مواد خام می سازند درجه حرارت بالایی احتیاج است تا تمام ترکیبات تشکیل دھنده مواد خام را ذوب کند. درصورتی که برای ذوب کولات حرارت کمتری نیاز است . ھرچه که کولات بیشتری درمواد خام بریزیم درجه حرارت کمتری برای ذوب آن لازم خواھیم داشت. بازیافت شیشه نه تنھا از منظر اقتصادی آن سودزا است بلکه ازنظر زیست محیطی ھم فواید زیادی دارد . شیشه ھایی که از بازیافت حاصل می شوند نسبت به ھمان مقداری که ازمواد خام تولید شوند ھوای محیط اطراف را ٢٠ درصد کمتر آلوده می کنند و ۵٠ درصد آلودگی آبی کمتری دارند . بازیافت شیشه نیاز ما به محلھای دفن زباله را کمتر میکند. لازم به یادآوری است که در ایالات متحده ١٢ درصد از شیشه ھا را بازیافت می کنند و ھرساله ٢٨ میلیارد بطری دور ریخته می شود. ازبازیافت یک بطری شیشه به منظور ساختن یک مخزن شیشه ای نو مقدار انرژی که می توانیم ذخیره کنیم برابر است با روشن نگاه داشتن یک لامپ ١٠٠ واتی به مدت چھار ساعت .مقدار انرژی که دربرنامه مخصوص بازیافت شیشه در سال ١٩٩۵ در کانادا ذخیره شده با انرژی مصرفی خانگی یک شھر به اندازه شھر بروکس در ایالت آلبرتا برای مدت یکسال برابر است.

کاغذ : 

بازیافت کاغذ فواید اقتصادی و زیست محیطی فراوانی دارد ازجمله :

  • استفاده از منبعی که در غیرصورت بازیافت آن اتلاف می شود.
  • کاهش ضایعات کاغذ که به مرحله دفن زباله می رسند.
  • کاھش ھزینه دور ریزی مواد زاید که نھایتاً باعث حفظ منابع مالی می باشد.
  • کاھش قرض ھای خارجی از طریق صادرات کاغذ مصرف شده 
  • ایجاد اشتغال : برآورد شده ھر ۵٠٠ تن کاغذ جمع آوری شده یک شغل ایجاد می کند.
  • ایجاد درآمدی برای گروه و اجتماعات محلی 

کاغذھای بازیافت شده مواد زاید جامد نیستند بلکه کالای باارزشی ھستند برای عرضه به بازار جھانی ، کاغذ به دست آمده از طریق بازیافت منبع مواد فیبری خامی ھستند برای بازار بین المللی ، ۴٠ درصد از فیبر مصرف شده برای تھیه کاغذ نو از کاغذ بازیافتی است. آمریکا نه تنھا بزرگترین مصرف کننده کاغذھای بازیافتی است بلکه بزرگترین صادر کننده آن نیز می باشد. شرکتھایی وجود دارد که صندوق ھایی برای جمع آوری کاغذھای مصرف شده درمحلھایی خاص تعبیه می کنند. بازیافت کاغذ درشھرھای ایران درشرایطی غیربھداشتی و توسط گروھھای غیررسمی صورت می گیرد . عمده ترین مصرف آن در مقواسازی است و باتوجه به اینکه کاغذ ١٠ درصد از زباله ھای شھری کشور را تشکیل می دھد پتانسیل بازیافت این ماده نسبتاً مطلوب است.

فلزات :

فلزات ازمنابع طبیعی مھمی ھستند که ازآنھا می توان بارھا استفاده کرد . گرچه میزان عرضه نھایی فلزات توسط طبیعت تعیین می شود. ھمچنین انسان اندیشمند است که تعیین کننده مقدار استخراج فلز برای توسعه اقتصادی و استفاده مجدد از آن می باشد. استفاده مجدد از فلزات پویا و مانا بودن آنھا تضمین می کند . به ھمین دلیل بازیافت در عرضه بسیاری از فلزات در جامعه عامل مھمی بشمار می رود. بازیافت فلزات فواید زیست محیطی بسیاری برحسب ذخیره انرژی و کاھش انتشار گازھای سمی که با ذخیره انرژی ھمراه است دارا می باشد.

آهن و استیل : 

آهن و محصول تصفیه شده آن استیل در بین فلزات آهن دار بیشترین کاربرد را داراست. بازیافت براده ھای آهن و فولاد از فعالیت های مهم جهانی است . محصولات آهن وفولاد دربسیاری از ساختمانھا ، وسایل خانگی ، پلھا ، اتوبانھا ، صنایع ماشینی ، ابزارھا، خودروھا و... استفاده میشود. بازیافت آھن و فولاد به روش ذوب و قالب ریزی مجدد برای استفاده در ساخت و تولید محصولات فولادی از منظر اقتصادی مقرون به صرفه می باشد . این موضوع باعث توسعه صنایع جانبی مانند جمع آوری و استفاده خرده ھای آھن و فولاد و خرده ھای آهن دار تولید شده در کارخانه ھای فولاد سازی و کارخانه ھای ساخت فولادی شده است .براده ھای آھن و فولاد تولید شده ھمچنین محصولات معیوب تولید شده درکارخانه ھای آهن و فولاد سریعاً بازیافت می شوند. چون ساختمان شیمیایی این پسماندھای آهنی یا فولادی مشخص است وحمل آن به کوره دشوار نیست . آنھا را به راحتی در کوره قرار می دھند . بازیافت براده آھن ھای بعد از مصرف و کھنه نیز بازیافت می شود.بزرگترین منابع بازیافتی آن اتومبیل و بدنبال آن تخریب ساختمانھایی که سازه فولادی دارند ، می باشد. ماشینھای صنعتی کھنه ، وسایل خانگی و ... از جمله منابع مھم مواد زاید در این زمینه ھستند. به علت تنوع این وسایل و ویژگیھای فیزیکی و شیمیایی آنھا جمع آوری و جداکردن فلز روی وقلع (حلبی ) مستلزم تکنولوژی برتری است . بزرگترین صادر کنندگان خرده آھن وفولاد به ترتیب : ایالات متحده آمریکا – فرانسه – آلمان – ھلند – انگلیس می باشند.بزرگترین وارد کنندگان اروپایی عبارتنداز: ترکیه – ایتالیا- اسپانیا- بلژیک – لوکزامبورگ .بزرگترین وارد کنندگان آسیایی عبارتند از: کره- چین – ھند – ژاپن

آلومینیوم :

آلومینیوم ازجمله مواد بازیافتی است که بازیافت آن نیز مقرون به صرفه است و درواقع از منظر اقتصادی پول ساز ھم می باشد. باتوجه به آمار موجود یک ضایعات قوطی آلومینیومی که در چرخه بازیافت قرار گیرد بعد از ٩٠ روز دو مرتبه در قفسه فروشگاه می باشد. درحال حاضر بیش از ۶٠ درصد آلومینیوم مصرفی بازار ایالات متحده را بازیافت می کنند. بازیافت یک قوطی ۵ درصد از انرژی را مصرف می کند که مابرای ساختن یک قوطی ازمواد خام مصرف می کنیم . با بازیافت نیم کیلو آلومینیوم می توان از مصرف چیزی معادل 7.5 کیلووات الکتریسته جلوگیری کرد. به عبارتی 7.5 کیلو وات الکتریسته میتوان ذخیره کرد.

مس :

براساس داده ھای جمع آوری شده توسط گروه بین المللی مطالعات مس ، برآورد تولید جھانی مس بازیافتی در سال ١٩٩٨ معادل1.88 میلیون تن بوده که این خود نشان دھنده کاھش ٩ درصدی یا بعبارتی ١٨٠ ھزارتن نسبت به سال قبل خود میباشد. افزون برآن 3.23 میلیون تن مس بازیافتی را از ذوب مجدد و مستقیم خرده ھای مس بدست می آید. صادر کنندگان بین المللی براده مس عبارتند از : روسیه، آمریکا، آلمان ، کانادا، فرانسه ، انگلیس و بزرگترین وارد کنندگان آن عبارتند از: چین، ھنگ کنگ می باشند. 

طلا :

خرده ھای فلزاتی که طلا جزء محتوای آنھاست و محصولاتی که درآن طلا بکار رفته معمولاً بین ١٣ تا ٢۵ درصد طلای عرضه شده آمریکا را تشکیل میدھد. تعیین مقدار پسماند حاصل از تعمیر جواھرات و دست به دست شدن طلا در بسیاری از بازارهای محلی و بین المللی دشوار بوده و مقادیر آن جزء آمارھای داده شده نیست . به ھرحال پسماندهای فلزی دارای طلا کاملاً بازیافت می شود.

نظرات کاربران :

در حال پردازش ...
صرف نظر از پاسخ دهی (ارسال پاسخ برای نظر )
  • ۳۰ تیر ۹۶
    بیگ محمد :
    فروشنده ضایعات کاغذ و پلاستیک و تایر
    پاسخ